الرئيسية
المنتديات
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
الغرف الصوتية
غرفة ٠٠٠٠
ما الجديد
المشاركات الجديدة
جديد مشاركات الحائط
آخر النشاطات
الأعضاء
الزوار الحاليين
مشاركات الحائط الجديدة
البحث عن مشاركات الملف الشخصي
تسجيل الدخول
تسجيل
ما الجديد
البحث
البحث
بحث بالعناوين فقط
بواسطة:
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
قائمة
تسجيل الدخول
تسجيل
تثبيت التطبيق
تثبيت
الرئيسية
المنتديات
قسم القرآن و القراءات و التجويد
روضة القراءات العشر والتوجيه والتحريرات
الفتح و الامالة عند ورش
تم تعطيل الجافا سكربت. للحصول على تجربة أفضل، الرجاء تمكين الجافا سكربت في المتصفح الخاص بك قبل المتابعة.
أنت تستخدم أحد المتصفحات القديمة. قد لا يتم عرض هذا الموقع أو المواقع الأخرى بشكل صحيح.
يجب عليك ترقية متصفحك أو استخدام
أحد المتصفحات البديلة
.
الرد على الموضوع
الرسالة
<blockquote data-quote="فجر الدعوة" data-source="post: 6193" data-attributes="member: 14"><p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أصول الفتح والامالة بين اللفظين والامالة الكبرى في رواية ورش</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الفتح والامالة او التقليل لغتان مشهورتان على ألسنة الفصحاء من العرب الذين نزل القرءان بلغتهمفم والفتح لغة اهل الحجاز والتقلي لغة عامة اهل نجد بني تميم وبني أسد وقيس فالمقصود بالفتح وما المقصود بالامالة؟</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong><span style="color: red">***المطلب الاول:تعريف الفتح والامالةومسمياتها</span> </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>معنى الفتح:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>التعريف الاول</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>:معنى الفتح أن تخرج الألف من مخرجها من غير ان تنحونحو الياء ولا الواو، وكذلك الفتحة من غير أن تنحونحو الكسرة ولانحو الضمة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>التعريف الثاني :الفتح هو عبارة عن فتح القارئ لفيه بلفظ الحرف اي عندما ينطق الكلمة يتصعد الصوت الى الاعلى ولا ينحرف هذا الصوت ويقال للفتح ايضا التفخيم وربما قيل له كذلك النصب كماذكره بعض العلماء ومنهم الشاطبي</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ولا يتم الفتح الا بارتفاع اللسان نحو الاعلى بخلاف التقليل والامالة فهو يكون بانحدار اللسان الى الاسفل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وينقسم الفتح الى قسمين:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>قسم شديد :ويقال عنه نهاية فتح الفم بالحرف وهذا لا يجوز في القرءان الكريم وليس من اللغة العربية كذلك وانما يوجد في لغة العجم من الفرس ولا سيما اهل خراسان وكذلك في بلاد ماوراء النهر كذلك وهذا يحرم القراءة به كما نبه عليه علماء القراءات</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فتح متوسط وهو مابين الفتح الشديد المحرم والاملة المتوسطة التي يطلق عليها </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>يقول الناظم رحمه الله </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وذو انخفاض بانخفاض للفم يتم والمفتوح بالفتح افهم</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>معنى الامالة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>لغة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>****هي العدول إلى الشئ والإقبال عليه</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***وهي تعني أيضا التعويج وأخذت من أملت الرمح اي إذا عوجته اي من الانحناء ويقال امال فلان ظهره اي احناه </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>واصطلاحا:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>تنقسم الامالة الى قسمين:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>اولا:الامالــــــة الكبرى: وتسمى ايضا بالاضجاع وتسمى ايضابالبطح والكسر والياء والبعض يسميها بالترقيق كما اتت في منظومة الشاطبي رحمه الله</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وعندما تطلق الامالة فيقصد بها الامالة الكبرى </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وهي:أن تنحو الألف نحو الياء والفتحة نحو الكسرة والضمة نحو الكسرمن غير كسر خالص.</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فائدة </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>...لا توجد لورش الامالة الكبرى الا في موضع واحد في القران في حرف الهاء في كلمة طه</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ثانيا:التقلـــــيل ويسمى ايضا بالامالة الصغرى او بين اللفظين التلطيفاو الوسط او التوسط او بين الفتح والكسر</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وهو ان تنحو بالفتحة نحو الكسرة مع بقاء الفم في وضعه الطبيعي اي دون ان ينحدر بالفتحة نحو الكسر الخالص ونحن نعرف ان الانحدار بالفم نحو الكسر الخالص ينقل الفم من وضعه الطبيعي الى التزول نحو اسفل الذقن وهذا مخالف لمخرج التقليل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فمخرج الامالة الصغرىيكون بين الفتح وبين الامالة الكبرى وتعريفها عند القراء هو عبارة عن النطق بالف بحالة بين الفتح المتوسط والامالة المحضة </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ولايتم التقليل الا بنطق الفتحة ممالة نحو الكسرة وتسمى بين اللفظين اي بين الفتح والامالة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>المطلب الثاني: أسباب الامالة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*حصرهاأبو عمرو الداني: في سبعة اسباب: الكسرة والياء والإنقلاب من الياء والمشبهة بالمنقلب من الياء والإمالة للإمالة والألف التي ينكسر ما قبلها أو ما بعدها في بعض الأحوال والألف المتطرفة فيما كان على أكثر من ثلاثة أحرف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*وقالالحافظ ابن الجزري اثني عشر سببا </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أاصول الامـــــــــــــالة عند ورش في منظومة الشاطبيةقال الامـــــام الشاطبي رحمه الله في منظومته المباركة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وتثنية الاسماء تكشفها وان***رددت اليك الفعل صادفت منهـلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وكيف جرت فعلى ففيها وجودها**وان ضم او يفتح فعالى حصلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ومارسموا بالياء غير لدىوما**زكى والى من بعد حتى وقل على</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ورءيـاي والرءيـا ومرضات كيفمـا**انى وخطايا مثله متقبلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ومحياهمـوا ايضاوحق تقاته***وفي قد هداني ليس امرك مشكلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وفي الكهف انساني ومن قبل جاء من*عصاني وأوصاني بمريم يجتلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وذوا الراء ورش بين بين وفي اراكهم وذوات اليا له الخلف جملا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ولكن رؤوس الاي قد قل فتحها***له غير مافيه فاحضر مكملا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وفي الفات قبل را طرف أتت***بكسر أمل تدعى حميدا وتقبلا </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>كابصارهم والدار ثم الحمار مع***حمارك والكفار واقتس لتنضلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ومع كافرين الكافرين بيائه***وهار روى مرو بخلف صدحلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>بدار وجبارين والجار تمموا*** وورش جميع الباب كان مقللا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أصول الامالة عند ورش في منظومة بن بري رحمه الله</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أمال ورش من ذوات الياءوالاسماء والافعال وذا الراء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>نحو رءا واشترى وتترا وبشراوالقرى والنصارى ويتوارى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>والخلف عنه في اركهم ورمى ومالاراء فيه كاليتامى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وفي الذي رسم بالياء عدا لدىعلى الى منكم زكى حتى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الا رؤوس الاي دون هاءوحرف الراء لاجل ذكراها</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وقرا ذوات الواو بالاضجاع لدى رؤوس الاي للاتباع</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>والالفات الائي قبل الراءمخفوضة في ءاخر الاسماء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>كالدار والابرار والفجارلكن والجار خلف فيه جار</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>والكافرين مع كافرينوالخلف بالياء في جبارين</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ثم ياوراوحاطه هامع حا وبعضهم فتحا ياها</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وكل له مااتينا يه من الامالة فبين بين</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وقد روى الازرق عنه المحضاطه بها فيها وذاك ارضى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong><span style="color: red">المطلب الثالث: القاعدة في الامالة عند ورش</span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong><span style="color: red"></span>***القاعدة تنقسم الكلمات عند ورش الى ثلاث اقسام كلمات فيها الفتح قولا واحدا وكلمات فيها الوجهان الفتح والتقليل وكلمات فيها التقليل قولا واحدا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القسم الاول مايقراه ورش بالفتح والتقليل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ويلحق بهذا القسم</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الاولى:الالفات الاصلية المتطرفة المنقلبة عن ياء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***اصلية اي من بنية الكلمة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***متطرفة اي تقع لاما للكلمة اي اذا وضعت هذه الكلمة على الوجه الصرفي كانت لاما للكلمة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***المنقلبة عن ياء اي ليست بمنقلبة عن واو او ليس معروف اصلها</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>هذه الالفات سواء وقعت في اسم او فعل واشترط لها شرطان ان تكون لاما للكلمة واصلها ياءا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>كيف نعرف ان هذه الالف اصلها ياء او اصلها واوا </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>منهج العلماء في الاسماء التثنية فان رجعت الالف في التثنية ياءا اندرجت تحت هذه القاعدة ومن ثم جرى عليها الحكم الفتح والتقليل </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مثال كلمة هدى.. هديان ***الهوى..الهويان***العمى.. العميان***المأوى..المأويان </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>منهج العلماء في الافعال ننسب الفعل الى نفسك او مخاطبك مثل رمى..رميت سعى..سعيت*** أتى..اتيت*** أذى ..أذيت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>**مايكشف غير هذين الامرين كالمضارع في الافعال مثال رمى يرمي سعى يسعى </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وكذلك المصدر او الاشتقاق مثل الرمي السعي العمي الهدي</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فائدة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>العلماء جمعوا الكلمات لا تمال لاحد ابدا وهي ثلاث عشرة لفظ خمسة في الاسم وثمانية في الفعل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>لا تمال لا لورش ولا لغيره</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مجموعة في بيتين لامام المتولي رحمه الله</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>عصى وشفا ان الصفا وابا احد***ثم سنا مازكى منكم خلا وعلى ورد</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>عفا ونجا قل مع بدىودنا دعى*** جميعا بواو لا تمال لدى احد</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>تنبيه :الكلمات المندرجة تحت هذه القاعدة وتوفرت فيها الشروط وكانت الالف فيها اصلية ومتطرفة منقلبة عن ياء الاولى ليس انها لا بد ان ترسم بالياء لكي نقول عنها انها تلحق بالقاعدة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فائدة:الفتح في هذه القاعدة مقدم على التقليل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الثانية: ألفات التأنيث وتسمى ايضا ألفات التأنيث المقصورة وهي ألف زائدة رابعة فصاعدا دالة على مؤنث حقيقي او مجازي</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>هذا الالفات ليست في اصلها منقلبة عن ياء ولكنها مشبهة بالمنقلبة عن ياء لانها تصير ياءا في التثنية والجمعوهي كلمات رباعية فما فوق ولا تقع ثلاثية</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ولها خمسة اوزان **فعلى بفتح وكسر وضم الفاء***فعالى وفعالى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>كل مايقع على هذا الوزن نقول عنها من الفات التأنيث</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أمثلة: عشرة كلمات من غير ذوات الراء لان ذوات الراء فيها وجه واحد فقط وهو التقليل قولا واحدا ولا تندرج تحت هذا القسم على وزن فعلى بفتح الفاء وهي السلوى* التقوى* الموتى* النجوى* شتى* قتلى *مرضى* دعوى **طغوى* فرعى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أمثلة على وزن فعلى بكسر الفاء: إحدى*سيما*ضيزى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أمثلة على وزن فعلى بضم الفاء: ورد منها تسعة عشر كلمة مثل الدنيا الانثى السوءا القصوى رؤيا العزى قربى عليا </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>على وزن فعالى يتامى الايامى الحوايا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>على وزن فعالى كسالى فرادى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الحقت بهذه القاعدة ثلاث اسماء وهي موسى يحيا عيسى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الثالثة:الثلاثي المزيد وهي كل كلمة زادت حروفها على ثلاثة احرف اي اصبحت ثلاث احرف فما فوق</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***كل كلمة اصلها واوا فزيدت لا بد ان ينقلب واوها ياء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>1//تضعيف عين الكلمة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مثال: زكى...زكوت...زكى بتضعيف الكاف...زكيت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>نجى..نجوت***ضعفنا عين الكلمة فاصبحت نجى..نجيت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>جلى ..جلوت وتجلى... تجليت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>2//الزيادةبحروف المضارعة </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مثل رضى رضوت يرضى رضيت </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>دعى..دعوت تدعى ..دعيت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>تلى..تلوت تتلى..تتليان تليت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>3//زيادة همزة التعلية </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>نجا نجيت نجاأنجى انجيت </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>4//تزاد بهمزة الوصل والتاء </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>عدا اعتدى اعتديت ابتلى ابتليت </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>5// تزاد بهمزة الوصل والتاء والسين على استعلى استعليت غنى أستغنى واستغنيت </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الرابعة الكلمات التي رسمت بصورة الياء ولم تكن أصلها ياءا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وتنحصر في ثلاث أنواع</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>النوع الاول: الالفات المجهولة الأصل وهي ثلاث كلمات</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>أنى الاستفهامية: </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وتعرف بعلامتين العلامة الاولى تسمى علامة معنويةأي يصلح مكانها احد الثلاثة اما: كيف او أين او متى </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>والعلامة الاخرة تسمى علامةلفظيةأي اسنباطية او استقرائيةوهي ان يقع بعده احد هذه الخمسة أحرف والمجموعة في كلمة شليت</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مثا انى شئتم **أنى يوفكون**أنى لكم**</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الكلمة الثانية: وهي متى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>: وترسم بالياء ولكن اختلف في اصل الفها</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الكلمة الثالثىة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>: بلى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>النوع الثاني الالفات التي أصلها واوا ولم تكن مزيدة ولا راس اية</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وهي كلمة واحدة فقط كلمة ضحى التي وردت في سورة الاعراف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>والمراد منها في حالة الوقف طبعا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>النوع الثالث كلمات رسمت بالياء واصل يائها منقلبة عن ياء الاضافة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ووقعت في ثلاث كلمات فقط في القرءان الكريم</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وهي ياولتى في موضع المائدة والفرقان</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ياحسرتى جنب الله في الزمر </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ياأسفى في سورة يوسف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>إلى وحتى وعلى زكى لدى هذه رسمت بالياء لكن لا تمال</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الكلمات التي لا تندرج تحت هذه القاعدة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>والتقليل فيها مقدم على الفتح </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*** أراكهم** في سورة الانفال فيها الوجهان</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***الجار** في سورة النساءفيها الوجهان </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***جبارين** في المائدة والشعراء فيها الوجهان</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القسم الــــــاني:مايقراه ورش بالتقلــيل قولا واحدا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مايقلل قولا واحدا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الاولى حكم ذوات الراء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وهي </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>كل راء أتى بعدها ألف منقلبة عن ياء وكانت تنتمي الى القواعد السابقة التي أدرجناها في القسم الاول والتي يقراها ورش بالفتح والتقليل ولكن بشرط ان تسبق هذه الالف راء فيقرأها ورش بالتقليل قولا واحدا سواء كانت من ذوات الياء مثل ترى اشترى ادراك تراهم بشرى اخرى نصارى الشعرى ذكرى اسارى سكارى أو كانت من ذوات الفات التأنيث</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فائدة مختصرة: المقصود بذوات الراء هي كل راء اتى بعدها ألف منقلبة عن ياء سواء كانت من القاعدة الاولى التي اصلها ياء او من القاعدة الثانية كالفات التأنيث</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الثانية:كل راء متطرفة مكسورة كسرة اعراب سبقها ألف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>شروط القاعدة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>1..ان تكون الراء طرفا وقبلها ألف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>2...ان تكونا متصلتان بلا حاجز بينهما</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>3...ان تكون الراء مكسورة كسرة اعراب</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ماخرج عن هذا القاعدة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الشرط الاول***ان تكون الراء طرفا وقبلها ألف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>نمارق... اختل فيها الشرط لا نقراها بالتقليل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ولا تمار فيهم.. اختلن فيها الشرط واصلها تماري..حذفت الياء التي بعدها بسسب الجازم لا فلم تصبحالراء هنا في اصلها متطرفه </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الجوار..اصلها الجواري..حذفت الياء من اجل التقاء الساكنين فاجري فيها مجرى الوصل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الشرط الثاني ان تكونا متصلتان ولا حاجز بينهما</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>طائر:..يحجز بينهما الهمزة وليست متصلتين </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>مضار..غير متصلتان فصلت بينهما راء ساكنة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الشرط الثالث: ان تكون الراء مكسورة كسرة اعراب</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>من انصاري...</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>استنتاج من القاعدة الثانية:لابد ان تكون هذه الكلمات اسما وليس فعلا لان الفعل لايجر والجر علامة من علامات الاسم مثل الدار الفجار قنطار حمارك ديارهم ابصارهم أشعارها</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فائدة: التقليل في الكلمة التابعة لهذه القاعدة يقع على الاف والفتحة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>في حالة الوقف تسكن الراء ونحتفظ بالتقليل مثل النهار الابرار النار</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>لان الاسكان عارض والاصل هو الكسر </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القاعدة الثالثة:الكلمات المخصوصة:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***كلمة </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>الكافرين..و كافرين تقلل قولا واحدا ويقلل فيها الالف وفتحة الكاف</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>**الراء وألفها في كلمة التوراة تقلل قولا واحدا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***الحروف المقطعة التي وردت في اوائل السور وتنقسم الى ثلاث اقسام </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***حروف بالفتح وحروف مقللة قولا واحدا وحرف فيه امالة كبرى قولا واحدا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***حرف الراء في الحروف المقطعة ووردت في ست مواضع بلا استثناء اوائل السور.. مثل ألمر يوسف..الحجر..هود.. يونس.. الرعد..</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***الحاء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>.في حم في اوائل سور.. غافر... فصلت.. الاحقاف.. الجاثية.. </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***الهاء والياءفي فاتحة سورة مريم كهعيص</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***الهاءمن سورة طه فيها الامالة الكبرى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***تقليل ثلاث احرف في وقت واحد..نحو ..رءا التي ياتي بعدها متحرك مقللة وقفا ووصلا مثل </strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>رءا كوكب...اما التي ياتي بعدها ساكن مثل رءا القمر تقلل فقط في الوقف ويضاف اليها حكم البدل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>وفي الوصل لا تقلل.</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>***قاعدة الام المغلظة وفي نفس الكلمةفيها لام مقللة مثل تصلى فيها وجهان فتح وتقليل والمقدم الفتح</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ااان قرانا بالفتح نغلظ الام</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>ان قرانا بالتقليل نرقق الام</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>اما ان لم تكن راس ءاية..اما ان كان رأس ءاية فلها حكم ءاخر وهي التقليل قولا واحدا في ثلاث مواضع صلى..في القيامة....فصلى. في الاعلى ..صلى..في العلق</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>رؤوس الاي في الاحدى عشر سورة وتعني الفاصلة وهي على ثلاث اقسام</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القسم الاول:الكلمات التي تقع في الفواصل ولا امالة فيه</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>القسم الثاني:الكلمات التي تقرا بالوجهين الفتح والتقليل وهي التي ياتي بعد الالف فيها هاء ضمير الموتث الغائب</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>يقول المرغيني ان الفتح مقدم في رؤوس اي سورة الشمس</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>نستثني من هذا القسم كلمة ذ\كراها ففيها التقليل قولا واحدا لانها من ذوات الراء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>رؤوس الاي المنقلبة عن ياء او واو مثال سورة الضحى تقرا بالتقليل قولا واحدا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>اوجه مد البدل مع:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*****مع ذوات الراء ومثاله:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*مثال ولي فيها مئارب اخرى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فيها ثلاثة اوجه البدل والتقليل في اخرى وقفا ووصلا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>****مع ذوات الياء في رؤوس الاي في السور العشر مثل وعصى ءادم ربه فغوى</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*التقليل في وعصى مع توسط البدل او اشباعه</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*الفتح في وعصى مع قصر البدل او اشباعه</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*التقليل قولا واحدا في غوى مع قصر البدل وتوسطه واشباعه</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فتاخذ الترتيب التالي:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>اذا تقدم مد البدل على ذوات الياء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فالاوجه المقروء بها عند ورش اربعة</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*1قصر البدل مع فتح في ذوات الياء</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>2*توسط مع التقليل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*3اشباع مع فتح</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>4*اشباع مع تقليل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>واذا تقدم ذات الياء على مد البدل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فجائز اربعة اوجه ايضا</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فتح ذات الياء مع قصر البدل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>فتح ذات الياء مع اشباع البدل</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>تقليل مع توسط</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>تقليل مع اشباع</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>اجتماع ذوات الياء مع البدل مع اللين المهموز:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>جائز ست اوجه:</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*1قصر البدل مع فتح ذات الياء وتوسط اللين المهموز</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>**2التوسط مع تقليل مع توسط</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*3اشباع مع فتح مع نوسط</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*4اشباع مع فتح مع اشباع</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*5اشباع تقليل توسط</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'comic sans ms'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: seagreen"><strong>*6اشباع مع تقليل مع اشباع</strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red"><strong> منقول للفائدة</strong></span></span></p> <p style="text-align: center"></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="فجر الدعوة, post: 6193, member: 14"] [center] [font=comic sans ms][size=6][color=seagreen][b]أصول الفتح والامالة بين اللفظين والامالة الكبرى في رواية ورش الفتح والامالة او التقليل لغتان مشهورتان على ألسنة الفصحاء من العرب الذين نزل القرءان بلغتهمفم والفتح لغة اهل الحجاز والتقلي لغة عامة اهل نجد بني تميم وبني أسد وقيس فالمقصود بالفتح وما المقصود بالامالة؟ [color=red]***المطلب الاول:تعريف الفتح والامالةومسمياتها[/color] معنى الفتح: التعريف الاول :معنى الفتح أن تخرج الألف من مخرجها من غير ان تنحونحو الياء ولا الواو، وكذلك الفتحة من غير أن تنحونحو الكسرة ولانحو الضمة التعريف الثاني :الفتح هو عبارة عن فتح القارئ لفيه بلفظ الحرف اي عندما ينطق الكلمة يتصعد الصوت الى الاعلى ولا ينحرف هذا الصوت ويقال للفتح ايضا التفخيم وربما قيل له كذلك النصب كماذكره بعض العلماء ومنهم الشاطبي ولا يتم الفتح الا بارتفاع اللسان نحو الاعلى بخلاف التقليل والامالة فهو يكون بانحدار اللسان الى الاسفل وينقسم الفتح الى قسمين: قسم شديد :ويقال عنه نهاية فتح الفم بالحرف وهذا لا يجوز في القرءان الكريم وليس من اللغة العربية كذلك وانما يوجد في لغة العجم من الفرس ولا سيما اهل خراسان وكذلك في بلاد ماوراء النهر كذلك وهذا يحرم القراءة به كما نبه عليه علماء القراءات فتح متوسط وهو مابين الفتح الشديد المحرم والاملة المتوسطة التي يطلق عليها يقول الناظم رحمه الله وذو انخفاض بانخفاض للفم يتم والمفتوح بالفتح افهم معنى الامالة: لغة: ****هي العدول إلى الشئ والإقبال عليه ***وهي تعني أيضا التعويج وأخذت من أملت الرمح اي إذا عوجته اي من الانحناء ويقال امال فلان ظهره اي احناه واصطلاحا: تنقسم الامالة الى قسمين: اولا:الامالــــــة الكبرى: وتسمى ايضا بالاضجاع وتسمى ايضابالبطح والكسر والياء والبعض يسميها بالترقيق كما اتت في منظومة الشاطبي رحمه الله وعندما تطلق الامالة فيقصد بها الامالة الكبرى وهي:أن تنحو الألف نحو الياء والفتحة نحو الكسرة والضمة نحو الكسرمن غير كسر خالص. فائدة ...لا توجد لورش الامالة الكبرى الا في موضع واحد في القران في حرف الهاء في كلمة طه ثانيا:التقلـــــيل ويسمى ايضا بالامالة الصغرى او بين اللفظين التلطيفاو الوسط او التوسط او بين الفتح والكسر وهو ان تنحو بالفتحة نحو الكسرة مع بقاء الفم في وضعه الطبيعي اي دون ان ينحدر بالفتحة نحو الكسر الخالص ونحن نعرف ان الانحدار بالفم نحو الكسر الخالص ينقل الفم من وضعه الطبيعي الى التزول نحو اسفل الذقن وهذا مخالف لمخرج التقليل فمخرج الامالة الصغرىيكون بين الفتح وبين الامالة الكبرى وتعريفها عند القراء هو عبارة عن النطق بالف بحالة بين الفتح المتوسط والامالة المحضة ولايتم التقليل الا بنطق الفتحة ممالة نحو الكسرة وتسمى بين اللفظين اي بين الفتح والامالة المطلب الثاني: أسباب الامالة *حصرهاأبو عمرو الداني: في سبعة اسباب: الكسرة والياء والإنقلاب من الياء والمشبهة بالمنقلب من الياء والإمالة للإمالة والألف التي ينكسر ما قبلها أو ما بعدها في بعض الأحوال والألف المتطرفة فيما كان على أكثر من ثلاثة أحرف *وقالالحافظ ابن الجزري اثني عشر سببا أاصول الامـــــــــــــالة عند ورش في منظومة الشاطبيةقال الامـــــام الشاطبي رحمه الله في منظومته المباركة: وتثنية الاسماء تكشفها وان***رددت اليك الفعل صادفت منهـلا وكيف جرت فعلى ففيها وجودها**وان ضم او يفتح فعالى حصلا ومارسموا بالياء غير لدىوما**زكى والى من بعد حتى وقل على ورءيـاي والرءيـا ومرضات كيفمـا**انى وخطايا مثله متقبلا ومحياهمـوا ايضاوحق تقاته***وفي قد هداني ليس امرك مشكلا وفي الكهف انساني ومن قبل جاء من*عصاني وأوصاني بمريم يجتلا وذوا الراء ورش بين بين وفي اراكهم وذوات اليا له الخلف جملا ولكن رؤوس الاي قد قل فتحها***له غير مافيه فاحضر مكملا وفي الفات قبل را طرف أتت***بكسر أمل تدعى حميدا وتقبلا كابصارهم والدار ثم الحمار مع***حمارك والكفار واقتس لتنضلا ومع كافرين الكافرين بيائه***وهار روى مرو بخلف صدحلا بدار وجبارين والجار تمموا*** وورش جميع الباب كان مقللا أصول الامالة عند ورش في منظومة بن بري رحمه الله أمال ورش من ذوات الياءوالاسماء والافعال وذا الراء نحو رءا واشترى وتترا وبشراوالقرى والنصارى ويتوارى والخلف عنه في اركهم ورمى ومالاراء فيه كاليتامى وفي الذي رسم بالياء عدا لدىعلى الى منكم زكى حتى الا رؤوس الاي دون هاءوحرف الراء لاجل ذكراها وقرا ذوات الواو بالاضجاع لدى رؤوس الاي للاتباع والالفات الائي قبل الراءمخفوضة في ءاخر الاسماء كالدار والابرار والفجارلكن والجار خلف فيه جار والكافرين مع كافرينوالخلف بالياء في جبارين ثم ياوراوحاطه هامع حا وبعضهم فتحا ياها وكل له مااتينا يه من الامالة فبين بين وقد روى الازرق عنه المحضاطه بها فيها وذاك ارضى [color=red]المطلب الثالث: القاعدة في الامالة عند ورش [/color]***القاعدة تنقسم الكلمات عند ورش الى ثلاث اقسام كلمات فيها الفتح قولا واحدا وكلمات فيها الوجهان الفتح والتقليل وكلمات فيها التقليل قولا واحدا القسم الاول مايقراه ورش بالفتح والتقليل ويلحق بهذا القسم القاعدة الاولى:الالفات الاصلية المتطرفة المنقلبة عن ياء ***اصلية اي من بنية الكلمة ***متطرفة اي تقع لاما للكلمة اي اذا وضعت هذه الكلمة على الوجه الصرفي كانت لاما للكلمة ***المنقلبة عن ياء اي ليست بمنقلبة عن واو او ليس معروف اصلها هذه الالفات سواء وقعت في اسم او فعل واشترط لها شرطان ان تكون لاما للكلمة واصلها ياءا كيف نعرف ان هذه الالف اصلها ياء او اصلها واوا منهج العلماء في الاسماء التثنية فان رجعت الالف في التثنية ياءا اندرجت تحت هذه القاعدة ومن ثم جرى عليها الحكم الفتح والتقليل مثال كلمة هدى.. هديان ***الهوى..الهويان***العمى.. العميان***المأوى..المأويان منهج العلماء في الافعال ننسب الفعل الى نفسك او مخاطبك مثل رمى..رميت سعى..سعيت*** أتى..اتيت*** أذى ..أذيت **مايكشف غير هذين الامرين كالمضارع في الافعال مثال رمى يرمي سعى يسعى وكذلك المصدر او الاشتقاق مثل الرمي السعي العمي الهدي فائدة: العلماء جمعوا الكلمات لا تمال لاحد ابدا وهي ثلاث عشرة لفظ خمسة في الاسم وثمانية في الفعل لا تمال لا لورش ولا لغيره مجموعة في بيتين لامام المتولي رحمه الله عصى وشفا ان الصفا وابا احد***ثم سنا مازكى منكم خلا وعلى ورد عفا ونجا قل مع بدىودنا دعى*** جميعا بواو لا تمال لدى احد تنبيه :الكلمات المندرجة تحت هذه القاعدة وتوفرت فيها الشروط وكانت الالف فيها اصلية ومتطرفة منقلبة عن ياء الاولى ليس انها لا بد ان ترسم بالياء لكي نقول عنها انها تلحق بالقاعدة فائدة:الفتح في هذه القاعدة مقدم على التقليل القاعدة الثانية: ألفات التأنيث وتسمى ايضا ألفات التأنيث المقصورة وهي ألف زائدة رابعة فصاعدا دالة على مؤنث حقيقي او مجازي هذا الالفات ليست في اصلها منقلبة عن ياء ولكنها مشبهة بالمنقلبة عن ياء لانها تصير ياءا في التثنية والجمعوهي كلمات رباعية فما فوق ولا تقع ثلاثية ولها خمسة اوزان **فعلى بفتح وكسر وضم الفاء***فعالى وفعالى كل مايقع على هذا الوزن نقول عنها من الفات التأنيث أمثلة: عشرة كلمات من غير ذوات الراء لان ذوات الراء فيها وجه واحد فقط وهو التقليل قولا واحدا ولا تندرج تحت هذا القسم على وزن فعلى بفتح الفاء وهي السلوى* التقوى* الموتى* النجوى* شتى* قتلى *مرضى* دعوى **طغوى* فرعى أمثلة على وزن فعلى بكسر الفاء: إحدى*سيما*ضيزى أمثلة على وزن فعلى بضم الفاء: ورد منها تسعة عشر كلمة مثل الدنيا الانثى السوءا القصوى رؤيا العزى قربى عليا على وزن فعالى يتامى الايامى الحوايا على وزن فعالى كسالى فرادى الحقت بهذه القاعدة ثلاث اسماء وهي موسى يحيا عيسى القاعدة الثالثة:الثلاثي المزيد وهي كل كلمة زادت حروفها على ثلاثة احرف اي اصبحت ثلاث احرف فما فوق ***كل كلمة اصلها واوا فزيدت لا بد ان ينقلب واوها ياء 1//تضعيف عين الكلمة مثال: زكى...زكوت...زكى بتضعيف الكاف...زكيت نجى..نجوت***ضعفنا عين الكلمة فاصبحت نجى..نجيت جلى ..جلوت وتجلى... تجليت 2//الزيادةبحروف المضارعة مثل رضى رضوت يرضى رضيت دعى..دعوت تدعى ..دعيت تلى..تلوت تتلى..تتليان تليت 3//زيادة همزة التعلية نجا نجيت نجاأنجى انجيت 4//تزاد بهمزة الوصل والتاء عدا اعتدى اعتديت ابتلى ابتليت 5// تزاد بهمزة الوصل والتاء والسين على استعلى استعليت غنى أستغنى واستغنيت القاعدة الرابعة الكلمات التي رسمت بصورة الياء ولم تكن أصلها ياءا وتنحصر في ثلاث أنواع النوع الاول: الالفات المجهولة الأصل وهي ثلاث كلمات أنى الاستفهامية: وتعرف بعلامتين العلامة الاولى تسمى علامة معنويةأي يصلح مكانها احد الثلاثة اما: كيف او أين او متى والعلامة الاخرة تسمى علامةلفظيةأي اسنباطية او استقرائيةوهي ان يقع بعده احد هذه الخمسة أحرف والمجموعة في كلمة شليت مثا انى شئتم **أنى يوفكون**أنى لكم** الكلمة الثانية: وهي متى : وترسم بالياء ولكن اختلف في اصل الفها الكلمة الثالثىة : بلى النوع الثاني الالفات التي أصلها واوا ولم تكن مزيدة ولا راس اية وهي كلمة واحدة فقط كلمة ضحى التي وردت في سورة الاعراف والمراد منها في حالة الوقف طبعا النوع الثالث كلمات رسمت بالياء واصل يائها منقلبة عن ياء الاضافة ووقعت في ثلاث كلمات فقط في القرءان الكريم وهي ياولتى في موضع المائدة والفرقان ياحسرتى جنب الله في الزمر ياأسفى في سورة يوسف إلى وحتى وعلى زكى لدى هذه رسمت بالياء لكن لا تمال الكلمات التي لا تندرج تحت هذه القاعدة: والتقليل فيها مقدم على الفتح *** أراكهم** في سورة الانفال فيها الوجهان ***الجار** في سورة النساءفيها الوجهان ***جبارين** في المائدة والشعراء فيها الوجهان القسم الــــــاني:مايقراه ورش بالتقلــيل قولا واحدا مايقلل قولا واحدا القاعدة الاولى حكم ذوات الراء وهي كل راء أتى بعدها ألف منقلبة عن ياء وكانت تنتمي الى القواعد السابقة التي أدرجناها في القسم الاول والتي يقراها ورش بالفتح والتقليل ولكن بشرط ان تسبق هذه الالف راء فيقرأها ورش بالتقليل قولا واحدا سواء كانت من ذوات الياء مثل ترى اشترى ادراك تراهم بشرى اخرى نصارى الشعرى ذكرى اسارى سكارى أو كانت من ذوات الفات التأنيث فائدة مختصرة: المقصود بذوات الراء هي كل راء اتى بعدها ألف منقلبة عن ياء سواء كانت من القاعدة الاولى التي اصلها ياء او من القاعدة الثانية كالفات التأنيث القاعدة الثانية:كل راء متطرفة مكسورة كسرة اعراب سبقها ألف شروط القاعدة: 1..ان تكون الراء طرفا وقبلها ألف 2...ان تكونا متصلتان بلا حاجز بينهما 3...ان تكون الراء مكسورة كسرة اعراب ماخرج عن هذا القاعدة: الشرط الاول***ان تكون الراء طرفا وقبلها ألف نمارق... اختل فيها الشرط لا نقراها بالتقليل ولا تمار فيهم.. اختلن فيها الشرط واصلها تماري..حذفت الياء التي بعدها بسسب الجازم لا فلم تصبحالراء هنا في اصلها متطرفه الجوار..اصلها الجواري..حذفت الياء من اجل التقاء الساكنين فاجري فيها مجرى الوصل الشرط الثاني ان تكونا متصلتان ولا حاجز بينهما طائر:..يحجز بينهما الهمزة وليست متصلتين مضار..غير متصلتان فصلت بينهما راء ساكنة الشرط الثالث: ان تكون الراء مكسورة كسرة اعراب من انصاري... استنتاج من القاعدة الثانية:لابد ان تكون هذه الكلمات اسما وليس فعلا لان الفعل لايجر والجر علامة من علامات الاسم مثل الدار الفجار قنطار حمارك ديارهم ابصارهم أشعارها فائدة: التقليل في الكلمة التابعة لهذه القاعدة يقع على الاف والفتحة في حالة الوقف تسكن الراء ونحتفظ بالتقليل مثل النهار الابرار النار لان الاسكان عارض والاصل هو الكسر القاعدة الثالثة:الكلمات المخصوصة: ***كلمة الكافرين..و كافرين تقلل قولا واحدا ويقلل فيها الالف وفتحة الكاف **الراء وألفها في كلمة التوراة تقلل قولا واحدا ***الحروف المقطعة التي وردت في اوائل السور وتنقسم الى ثلاث اقسام ***حروف بالفتح وحروف مقللة قولا واحدا وحرف فيه امالة كبرى قولا واحدا ***حرف الراء في الحروف المقطعة ووردت في ست مواضع بلا استثناء اوائل السور.. مثل ألمر يوسف..الحجر..هود.. يونس.. الرعد.. ***الحاء .في حم في اوائل سور.. غافر... فصلت.. الاحقاف.. الجاثية.. ***الهاء والياءفي فاتحة سورة مريم كهعيص ***الهاءمن سورة طه فيها الامالة الكبرى ***تقليل ثلاث احرف في وقت واحد..نحو ..رءا التي ياتي بعدها متحرك مقللة وقفا ووصلا مثل رءا كوكب...اما التي ياتي بعدها ساكن مثل رءا القمر تقلل فقط في الوقف ويضاف اليها حكم البدل وفي الوصل لا تقلل. ***قاعدة الام المغلظة وفي نفس الكلمةفيها لام مقللة مثل تصلى فيها وجهان فتح وتقليل والمقدم الفتح ااان قرانا بالفتح نغلظ الام ان قرانا بالتقليل نرقق الام اما ان لم تكن راس ءاية..اما ان كان رأس ءاية فلها حكم ءاخر وهي التقليل قولا واحدا في ثلاث مواضع صلى..في القيامة....فصلى. في الاعلى ..صلى..في العلق رؤوس الاي في الاحدى عشر سورة وتعني الفاصلة وهي على ثلاث اقسام القسم الاول:الكلمات التي تقع في الفواصل ولا امالة فيه القسم الثاني:الكلمات التي تقرا بالوجهين الفتح والتقليل وهي التي ياتي بعد الالف فيها هاء ضمير الموتث الغائب يقول المرغيني ان الفتح مقدم في رؤوس اي سورة الشمس نستثني من هذا القسم كلمة ذ\كراها ففيها التقليل قولا واحدا لانها من ذوات الراء رؤوس الاي المنقلبة عن ياء او واو مثال سورة الضحى تقرا بالتقليل قولا واحدا اوجه مد البدل مع: *****مع ذوات الراء ومثاله: *مثال ولي فيها مئارب اخرى فيها ثلاثة اوجه البدل والتقليل في اخرى وقفا ووصلا ****مع ذوات الياء في رؤوس الاي في السور العشر مثل وعصى ءادم ربه فغوى *التقليل في وعصى مع توسط البدل او اشباعه *الفتح في وعصى مع قصر البدل او اشباعه *التقليل قولا واحدا في غوى مع قصر البدل وتوسطه واشباعه فتاخذ الترتيب التالي: اذا تقدم مد البدل على ذوات الياء فالاوجه المقروء بها عند ورش اربعة *1قصر البدل مع فتح في ذوات الياء 2*توسط مع التقليل *3اشباع مع فتح 4*اشباع مع تقليل واذا تقدم ذات الياء على مد البدل فجائز اربعة اوجه ايضا فتح ذات الياء مع قصر البدل فتح ذات الياء مع اشباع البدل تقليل مع توسط تقليل مع اشباع اجتماع ذوات الياء مع البدل مع اللين المهموز: جائز ست اوجه: *1قصر البدل مع فتح ذات الياء وتوسط اللين المهموز **2التوسط مع تقليل مع توسط *3اشباع مع فتح مع نوسط *4اشباع مع فتح مع اشباع *5اشباع تقليل توسط *6اشباع مع تقليل مع اشباع[/b][/color][/size][/font] [b][font=comic sans ms][size=6][color=#2e8b57][/color][/size][/font][/b] [size=5][color=red][b] منقول للفائدة[/b][/color][/size] [/center] [/QUOTE]
الإسم
التحقق
اكتب معهد الماهر
رد
الرئيسية
المنتديات
قسم القرآن و القراءات و التجويد
روضة القراءات العشر والتوجيه والتحريرات
الفتح و الامالة عند ورش