الرئيسية
المنتديات
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
الغرف الصوتية
غرفة ٠٠٠٠
ما الجديد
المشاركات الجديدة
جديد مشاركات الحائط
آخر النشاطات
الأعضاء
الزوار الحاليين
مشاركات الحائط الجديدة
البحث عن مشاركات الملف الشخصي
تسجيل الدخول
تسجيل
ما الجديد
البحث
البحث
بحث بالعناوين فقط
بواسطة:
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
قائمة
تسجيل الدخول
تسجيل
تثبيت التطبيق
تثبيت
الرئيسية
المنتديات
إعلانات المعهد والحلقات
منتدى الدورات الخاصة بالشيخة الفاضلة: أم حذيفة ـ حفظها الله عز وجل ـ
دورة فقه الصيام
تم تعطيل الجافا سكربت. للحصول على تجربة أفضل، الرجاء تمكين الجافا سكربت في المتصفح الخاص بك قبل المتابعة.
أنت تستخدم أحد المتصفحات القديمة. قد لا يتم عرض هذا الموقع أو المواقع الأخرى بشكل صحيح.
يجب عليك ترقية متصفحك أو استخدام
أحد المتصفحات البديلة
.
الرد على الموضوع
الرسالة
<blockquote data-quote="أم حذيفة" data-source="post: 81575" data-attributes="member: 1"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta"><u><img src="https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xpf1/t1.0-9/p235x350/10446482_1499031350311905_4705908444507766256_n.png" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></u></span></span></span></p><p></p><p> </p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta"><u>فقــــــــــــــــــــــــــــ الصيام ـــــــــــــــــــــــه </u></span></span></span></p><p></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">الصيام لغة :</span> معناه الإمساك </span></span></span></p><p></p><p style="text-align: center"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">يقولون: صام يصوم صوماً وصيامامن معنى الإمساك، يقال صامت الشمس في كبد السماء، إذا أمسكت قبل الزوال، وصام الإنسان عن الكلام، <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[مريم: 26]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">، بمعنى الإمساك عن الكلام.</span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">اصطلاحا :</span> الإمساك عن المفطرات بنية التعبد لله جل وعلا من طلوع الفجر إلى غروب الشمس.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">والنية :</span>هي الطريق إلى تمييز العبادة من العادة .</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">متى فُرض الصيام؟</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فُرض الصيام في السنة الثانية للهجرة .</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">صام النبي صلى الله عليه وسلم تسع رمضانات لأنه مات في السنة الحادية عشر .</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">الدليل على مشروعية الصيام :</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: blue">الكتاب والسنة والإجماع.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">من الكتاب قوله سبحانه وتعالى: <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"> ..﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 183]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">}</span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">وكتب بمعنى فُرض.</span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy">﴿</span></span></span><span style="color: navy"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 185]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">، هذا أيضًا دلالة على الوجوب، لأن الأمر للوجوب.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">من السنة :</span> حديث ابن عمر: <span style="color: green">«عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: " بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجِّ الْبَيْتِ،<span style="color: darkorchid"> <u>وَصَوْمِ رَمَضَانَ</u></span>". رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ [رقم:8]، وَمُسْلِمٌ [رقم:16].» </span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">الإجماع :</span> إجماع المسلمين على فرضية الصيام لأن إجماع المسلمين يعني هو من المسائل التي علمت في دين الإسلام بالاضطرار، يعني يعرفها العامي كما يعرفها العالم، وتعرفها المرأة كالرجل، والصغير كالكبير، يستوون في العلم بحكمه، وفرضيته، ومشروعيته وما يتعلق بذلك.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta"><u>فرض الصيام في ثلاث مراحل هي :</u></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أولاً: كان على التخيير من شاء يصوم ومن شاء يطعم كما في الآية.</span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">ثانيًا: ثم فرض الصيام أشد ما يكون كان يصوم الصائم إلى أذان المغرب ثم يفطر فإن نام أو أذن العشاء أمسك إلى الغد،كما جاء في حديث قيس بن صرمة الأنصاري لما كان يشتغل في زرعه ونخله حتى إذا غابت الشمس جاء إلى زوجته يريد شيئاً يفطر عليه قالت ليس عندي شيء لكن أذهب وأطلب لك فذهبت تطلب له فجاءت وقد نام، فقالت: تبا لك، لأنه يعني ما ... فلما قام من النهار وهو يعلم أغمي عليه فذكر ذلك للنبي صلى الله عليه وسلم فكان ذلك سبباً لحصول الخير على المسلمين.</span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">فأنزل الله: <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا</span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">ماكَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 187]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">، فكان ذلك على ما استقر عليه أن يمسك الناس من طلوع الفجر إلى غروب الشمس وهذا هو الذي استقر عليه الأمر، للإنسان أن يأكل وله أن ينام وله أن يجامع زوجته في الليل وله أن يفعل كل ما شرع الله جل وعلا وأباح من إتيان المباحات والشهوات ونحوها.</span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">من أحاديث فضل الصيام :</span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أنه أحد أركان الإسلام، الثاني: أن الله نسبه إليه .</span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">{في الحديث القدسي: <span style="color: green">«الصوم لي وأنا أجزي به»</span>.</span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">يقول الله تعالى: <span style="color: green">«كل عمل ابن آدم له إلا الصوم، فإنه لي وأنا أجزي به»</span>، فالإضافة هنا إلى الله والنسبة إلى الله، نسبة تشريف وتعظيم، للدلالة على فضله، ولذلك قال: <span style="color: green">«الحسنة بعشرة أمثالها إلى سبعمائة ضعف»</span>، فمعنى ذلك أن للصيام فضلاً أزيد من هذا.</span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«من صام رمضان إيماناً واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه»</span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«والجمعة إلى الجمعة ورمضان إلى رمضان مكفرات لما بينهن» </span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«إذا دخل رمضان فتحت أبواب الجنة، وغلبت أبواب النار وصفدت مردة الشياطين» .</span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«للصائم فرحتان، فرحة عند فطره، وفرحة حين يلقى ربه»</span></span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«لخلوف فم الصائم أطيب عند الله من ريح المسك»</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«في الجنة باب يقال له الريان يدعى منه الصائمون»</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">بم يجب صوم رمضان ؟؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">بأحد أمرين :</span> 1- رؤية الهلال2- أو إكمال شعبان ثلاثين .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px">كما ثبت في السنة فإن النبي صلى الله عليه وسلم قال: <span style="color: green">«صوموا لرؤيته وأفطروا لرؤيته، فإن غم عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين»</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">وهذا أمر لا اختلاف فيه.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">ما حكم رؤية الهلال ؟ </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">رؤية الهلال سنةكما يقول بذلك أكثر أهل العلم أو عامة أهل العلم ولم يحفظ أن أحداً قال من أنه واجب أو فرض كفاية</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">لأنه لا يتعين طريقاً واحداً لدخول الشهر بل إذا فاتت الرؤية يحصل ذلك بإكمال العدة .</span></span></span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">هل يمكن الاعتماد على الحساب في دخول شهر رمضان؟</span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">اعتبار الحساب في دخول شهر رمضان لا يجوز، عند فقهاء الحنفية، والمالكية، والشافعية، والحنابلة، فهو إجماع عند أهل العلم أن اعتبار الحساب ليس بصحيح ولم يعرف أن أحداً قال باعتبار الحساب إلا في المائة الثالثة.</span></span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">ودلت السنة والقرآن على منع ذلك قال تعالى <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 189]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'"> مواقيت عباداتهم وحجهم وهو الأهلة.</span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">السنة أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: <span style="color: green">«إنا أمة لا نحسب ولا نكتب الشهر هكذا وهكذا وهكذا»</span>، وعقد إصبعه في الثالثة يعني إما تسعة وعشرين أو ثلاثين، لا نحسب لماذا قال إنا أمة أمية، هنا أشار إلى الأمية، لا أن الأمية صفة ذم لا بل هي صفة مدح في هذا الموطن .. لأنه لما كان حساب الفلك وما يتعلق به أمور مختلطة فيها خطأ وفيها صواب، وخطأها ليس بأقل من صوابها .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">ولأن هذه الأمة دعيت إلى ما هو أسهل فالحساب لا يعرفه إلا قلة قليلة من الناس.. لكن رؤية الهلال أمر يسير .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">لكن لو وجد الإنسان في بلد يعتمدون الحساب فماذا يفعل؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">هل يؤمر بأن يخرج ليرى الهلال وإذا رءاه يخبر الناس أم يتابع الناس على الحساب مع أن الإجماع منعقد على خلاف ذلك؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">هي من المسائل فيها شيء من الإشكال لاختلاف بين بعض المسلمين في هذا الأمر قال الشيخ عبد العزيز بن باز رحمه الله تعالى : يصوم مع الناس ولو اعتبروا الحساب لأن النبي صلى الله عليه وسلم يقول: <span style="color: green">«الصوم يوم يصوم الناس، والفطر يوم يفطرون»</span>.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">لحصول الاجتماع وعدم الافتراق .</span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px">أما إذا لم يكن لهم طريقة سائدة كبعض البلاد التي ليس فيها من يقيم لهم الشعائر الدينية كجهات الإفتاء ومؤسسات ووزارات الشئون الإسلامية أو نحوها وليس أحد يتبع أحد فينبغي لهم أن يعتبروا الرؤية أو إكمال العدة .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">مسألة مهمة وهي يوم الثلاثين من شعبان :</span> إذا لم يرى الهلال وكانت الليلة ليلة فيها غبار ولا سحاب يعني يمكن أنه خرج الهلال وما رأوه فهل يصام أم لا يصام؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">هذه من المسائل التي جرى عند الفقهاء فيها خلاف وهذا الخلاف بين جمهور أهل العلم والحنابلة الحنابلة يرون أنه يصام احتياطاً </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">يكمل شعبان ثلاثين يوماً ولا يصام ذلك اليوم بل يفطر الناس إلا رجل له عادة صيام يوم اثنين ووافق يوم اثنين فيصومه على أنه السنة لكن لا يصومه على أنه شك هل هو من رمضان أو ليس من رمضان .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">كيفية رؤية الهلال: </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">رؤية الهلال هو الرؤية الطبيعية وهو إذا رؤي بعد غروب الشمس فإنه يحكم بها .. فأما الرؤية في النهار لا يحكم بها بل يقول أهل العلم: سواء رؤي قبل الزوال أو بعد الزوال فهو لليلة المقبلة ولا يعتبر به لأن محل الرؤية والهلال مقامه في الليل فإذا رؤي في الليل اعتبر وإلا فلا.</span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">هل يكتفى برؤية واحد أو برؤية اثنين؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">الأشهر بلا إشكال عند أهل العلم أنه يعتبر فيها اثنان إلا دخول رمضان فمنهم .. الجمهور على أنه اثنان كسائر الشهور، لكن قال بعض أهل العلم كالحنابلة ونحوهم أنه يكون برؤية واحد، لماذا؟ قالوا: على سبيل الاحتياط، ولمجيء السنة بذلك، لما جاء الأعرابي فشهد أن رأى الهلال، فأمر النبي صلى الله عليه وسلم بالصيام.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">وابن عمر لما أخبر النبي صلى الله عليه وسلم أنه رأى الهلال نادى في الناس بالصيام .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أما هلال شوال وسائر الشهور فلابد من رؤية اثنين لحديث زيد بن الخطاب، <span style="color: green">«إذا شهد شاهدان فصوموا وأفطروا»</span>.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">من المسائل المهمة الحقيقة أنها إذا رؤي في بلد هل يكون رؤية للبلاد كلها ؟ </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">من جهة التنظير الفقهي لأهل العلم فيه كلام واضح في الاختلاف ونحوه، ومن جهة أيضًا الواقع المتقدم كما المتأخر أيضًا حصل في ذلك شيء من تنوع الناس، ففي حديث كريب عند مسلم في الصحيح لما جاء كريب من الشام إلى ابن عباس قال ابن عباس لكريب: متى صمتم قال: صمنا يوم الجمعة فسأل ابن عباس: وأنتم، قال: نحن </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">صمنا يوم السبت، قال: ألا تكتفي برؤية معاوية، قال: لا لا نفطر حتى نرى الهلال أو نكمل العدة هكذا أمرنا رسول الله صلى الله عليه وسلم.</span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فيكون لكل أهل بلد حكمهم و لهم رؤيتهم، لا اختلاف.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">من يلزمه الصيام؟ </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy">أن يكون مسلماً، فغير المسلم لا يصح </span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy">لأنه عبادة والعبادة لا تكون إلا بالنية والنية لا تصح من غير المسلم مع أنه يحاسب في الآخرة وهنا خلاف أصول أن الكفار يحاسبون على فروع الشريعة </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">قالوا: <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[المدثر: 42]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'"> يعني في النار <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ </span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">* </span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ </span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">* </span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[المدثر: 43- 45]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فهم يحاسبون عليها، لكنها لا تصح منهم لأجل أنهم مشركين.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فحتى تصح منهم فلابد أن يؤمنوا بالله وحده ثم ينووا، فيصح صيامهم.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فإذن أن يكون مسلماً، مكلفاً، والمكلف هو البالغ العاقل، فإذا كان غير عاقل كما لو كان مجنونا أو معتوها أو نحوهم، فلا يجب عليه الصيام، لماذا؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'">قال صلى الله عليه وسلم «رفع القلم عن ثلاثة عن المجنون حتى يفيق»</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"> وهذا إجماع أهل العلم .</span></span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="color: green">«وعن الصغير حتى يبلغ»</span>، فالصغير لا يجب عليه الصيام، لأنه ليس بمكلف، لكن مع ذلك كما قال أهل العلم يؤمر الصغار بذلك تعليما، وحتى يعتادوه .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">والدليل </span><span style="font-family: 'traditional arabic'">قال أهل العلم قياس على الصلاة، <span style="color: green">«مروا أولادكم للصلاة لسبع، واضربوهم عليها لعشر»</span>، أيضًا ما جاء عن الصحابة، كانوا يصومون أطفالهم حتى يبكون، فيلعبونهم باللعب من العهن، يلهونهم عن الأكل والطعام حتى ينتهي اليوم.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">مكلفاً يعني بالغ عاقل .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أن يكون قادراً، فغير القادر مثل المريض، كبعض المرضى مثلاً الذين لا يستطيعون الصيام .</span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">أيضًا الكبير كبرا قد هرم حتى لا يكاد يسلم من الحاجة إلى الطعام والشراب في هذه الحال لا يجب عليهم الصيام لأن الله جل وعلا قال: <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 184]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">، <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"> قال ابن عباس: هو الشيخ الكبير والمريض الذي لا يستطيع الصوم.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فذكر أهل العلم أن هذه الآية دالة على عدم وجوب الصوم عليهم، وإنما يجب عليهم الإطعام.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">غير حائض ولا نفساء أما الحائض والنفساء فإنها لا تصوم الدليل </span><span style="font-family: 'traditional arabic'">من حديث عائشة رضى الله عنها ..</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">لما ذكر النبي صلى الله عليه وسلم نقصان دينها، قال: <span style="color: green">«أليست إذا حاضت لم تصل ولم تصم»</span>، فأخذ من هذا أهل العلم إجماعهم على أن الحائض لا تصوم حتى ولو كانت نفسها تتوق للصوم لأن التعبد لله ليس بالهوى فأنت تتعبدين لله بترك الصوم، كما يتعبد الناس بالصيام وأنت في هذه الحالة تتقربين إلى الله جل وعلا بذلك، ولهذا عائشة عندما كانوا في الحج وأصابها الحيض، وأرادت أن تطوف كما تطوف الناس منعها النبي صلى الله عليه وسلم، فكانت تبكي، فيقول: <span style="color: green">«يا عائشة إن هذا شيء قد كتبه الله على بنات حواء»</span>، يعني أمر مكتوب وابتليت به النساء، فينبغي للمرأة أن تحمد الله وأن تصبر وأن تحتسب الأجر في ذلك من الله سبحانه وتعالى.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">مسائل مهمة :</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">لو بلغ الصبي في أثناء النهار ما الواجب عليه؟ لو طهرت الحائض في أثناء النهار؟ لو قدم المسافر؟ لو أسلم الكافر؟ فما الحكم في هذه الأحوال؟</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">يقول أهل العلم: إذا كان كافر فأسلم، أو صبي فبلغ أو مجنون أو علموا بأن هذا من رمضان في أثناء النهار فيلزمهم الإمساك .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">لأن الحكم تبع العلم، وهم إنما علموا أو لحق بهم تعلق بهم الحكم حين أسلموا، سواء للذي علموا أو للذين أسلموا، لأن الحكم إنما وجب عليهم عند ذلك.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">فيجب عليهم الإمساك، ولذلك النبي صلى الله عليه وسلم أخبر الصحابة بصيام يوم عاشوراء في تلك المسألة قال لهم أمر من أصبح صائماً فليتم صومه ومن أصبح مفطرا فليمسك بقية يومه، فدل على أنهم يمسكون .</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أما بالنسبة للحائض إذا طهرت والمسافر إذا قدم والمريض إذا شفي، فلا يلزمهم الإمساك لماذا؟ لأنه أفطر مأذونا له في الفطر </span><span style="color: darkorchid">وكما جاء عن ابن مسعود أنه قال: من أفطر أول النهار فليفطر آخره.</span></span></span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">ولأنه تعلق بهم حكم القضاء ولا شك لعلالقضاء ولهم أن لا يمسكوا.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p> <span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">الذين يجوز لهم الفطر :</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">المريض والمسافر </span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">ما الدليل على أن المريض يجوز له الفطر؟</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">قول الله جل وعلا: <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 184]</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: magenta"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">و</span><span style="font-family: 'traditional arabic'"> هل كل مرض يجيز للإنسان الفطر؟</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">يقول أهل العلم: هو إما أن يشق عليه الصيام أو أن يشتد معه المرض، أو أن يتأخر معه البرء، ففي هذه الأحوال يجوز له الفطر .</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أما إذا كان مريض مثل واحد فيه ألم في رأسه، لكن ليس شديداً يستطيع معه الصوم، أو فيه حكه في جلده، الحك في الجلد مرض لكن لا تجيز للإنسان الفطر .</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">انسان أصابته حمى شديدة هل يفطر ؟</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">هذا يتوقف على استطاعته، إذا هو يستطيع أن يصوم أو لا .</span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: navy"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'traditional arabic'">السفر عذر يبيح للإنسان الفطر، لأن الله جل وعلا قال: <span style="color: red">﴿</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ</span></span><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'">﴾</span></span><span style="font-family: 'traditional arabic'">[البقرة: 184]</span><span style="font-family: 'traditional arabic'">، <span style="color: green">«إن الله وضع عن المسافر الصوم وشطر الصلاة»</span>، أليس كذلك، نعم.</span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">ما المسافر الذي يجوز له الفطر؟</span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">هو المسافر سفرا تقصر معه الصلاة، بمعني أن السفر سفران طويل وقصير كل من خرج من البلد فهو مسافر، لكن إذا كان يسافر عشرين كيلو بلد قريبة من بلده، هذا نعتبره مسافر لكن سفرا قصيراً لا يتعلق به أحكام الفطر.</span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">لكن إذا كان سفرا طويلاً والذي يقيده عموم الفقهاء رحمهم الله تعالى بأربعة برد، يعني ما يقارب من سبعين كيلوا إلى ثمانين كيلو، فهنا يقولون من أن هذا هو السفر الذي يجوز فيه القصر ويجوز فيه الفطر، ويترخص المسافر بجميع رخص السفر.</span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">إذا تردد الأمر بين الفطر والصيام، فهل الأولى له الفطر أو الأولى له الصيام؟</span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">عندنا جوابان لمذهبين من مذاهب أهل العلم :</span></span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">إن كان عليه مشقة فلا إشكال في أن الفطر أولى عند جميع أهل العلم، <span style="color: green">«ليس من البر الصيام في السفر»</span>، لما رأى النبي صلى الله عليه وسلم رجلاً ظُلل وهو صائم قالوا أنه صائم في شدة حر، وقد أمرهم بالفطر، قال: <span style="color: green">«أولئك العصاة أولئك العصاة»</span>، فدل هذا على أن الفطر أولى، الذي ظلل ، وأولئك العصاة، وليس من البر الصيام في السفر.</span></span></span></span></span></p></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: navy">أما إذا لم تكن فيه مشقة، فمن أهل العلم من قال ينبغي له الترخص، <span style="color: green">«إن الله يحب أن تؤتى رخصه كما يكره أن تؤتى معصيته»</span>، ومنهم من يقول أن هذا أسرع لبراءة ذمته، وأنه أيضًا هذه أيام رمضان لها خصوصية في البركة والفضل لا يشاركها غيرها، فلو قضى في غيرها من الأيام فلن يكون كذلك، والأمر في ذلك واسع، فإن صام فله مأخذ ومستمسك، وإن أفطر الأحاديث دالة على أنه يفطر.</span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: green"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: red"></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="font-family: 'traditional arabic'"></span></span></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="أم حذيفة, post: 81575, member: 1"] [CENTER][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta][U][IMG]https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xpf1/t1.0-9/p235x350/10446482_1499031350311905_4705908444507766256_n.png[/IMG][/U][/COLOR][/SIZE][/FONT][/CENTER] [CENTER][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta][U]فقــــــــــــــــــــــــــــ الصيام ـــــــــــــــــــــــه [/U][/COLOR][/SIZE][/FONT][/CENTER] [CENTER][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]الصيام لغة :[/COLOR] معناه الإمساك [/SIZE][/COLOR][/FONT][/CENTER] [CENTER][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]يقولون: صام يصوم صوماً وصيامامن معنى الإمساك، يقال صامت الشمس في كبد السماء، إذا أمسكت قبل الزوال، وصام الإنسان عن الكلام، [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][مريم: 26][/FONT][FONT=traditional arabic]، بمعنى الإمساك عن الكلام.[/FONT][/SIZE][/COLOR] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]اصطلاحا :[/COLOR] الإمساك عن المفطرات بنية التعبد لله جل وعلا من طلوع الفجر إلى غروب الشمس.[/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]والنية :[/COLOR]هي الطريق إلى تمييز العبادة من العادة .[/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]متى فُرض الصيام؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فُرض الصيام في السنة الثانية للهجرة .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]صام النبي صلى الله عليه وسلم تسع رمضانات لأنه مات في السنة الحادية عشر .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]الدليل على مشروعية الصيام :[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=blue]الكتاب والسنة والإجماع.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]من الكتاب قوله سبحانه وتعالى: [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic] ..﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 183][/FONT][FONT=traditional arabic]}[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]وكتب بمعنى فُرض.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic][/FONT][/FONT][/CENTER][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic] [/FONT] [CENTER][SIZE=5][COLOR=red][FONT=traditional arabic][COLOR=navy]﴿[/COLOR][/FONT][/COLOR][COLOR=navy][COLOR=red][FONT=traditional arabic]شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 185][/FONT][FONT=traditional arabic]، هذا أيضًا دلالة على الوجوب، لأن الأمر للوجوب.[/FONT][/COLOR][/SIZE] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]من السنة :[/COLOR] حديث ابن عمر: [COLOR=green]«عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: " بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجِّ الْبَيْتِ،[COLOR=darkorchid] [U]وَصَوْمِ رَمَضَانَ[/U][/COLOR]". رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ [رقم:8]، وَمُسْلِمٌ [رقم:16].» [/COLOR][/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]الإجماع :[/COLOR] إجماع المسلمين على فرضية الصيام لأن إجماع المسلمين يعني هو من المسائل التي علمت في دين الإسلام بالاضطرار، يعني يعرفها العامي كما يعرفها العالم، وتعرفها المرأة كالرجل، والصغير كالكبير، يستوون في العلم بحكمه، وفرضيته، ومشروعيته وما يتعلق بذلك.[/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta][U]فرض الصيام في ثلاث مراحل هي :[/U][/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أولاً: كان على التخيير من شاء يصوم ومن شاء يطعم كما في الآية.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]ثانيًا: ثم فرض الصيام أشد ما يكون كان يصوم الصائم إلى أذان المغرب ثم يفطر فإن نام أو أذن العشاء أمسك إلى الغد،كما جاء في حديث قيس بن صرمة الأنصاري لما كان يشتغل في زرعه ونخله حتى إذا غابت الشمس جاء إلى زوجته يريد شيئاً يفطر عليه قالت ليس عندي شيء لكن أذهب وأطلب لك فذهبت تطلب له فجاءت وقد نام، فقالت: تبا لك، لأنه يعني ما ... فلما قام من النهار وهو يعلم أغمي عليه فذكر ذلك للنبي صلى الله عليه وسلم فكان ذلك سبباً لحصول الخير على المسلمين.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]فأنزل الله: [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا[/FONT][/COLOR][/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=red][FONT=traditional arabic]ماكَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 187][/FONT][FONT=traditional arabic]، فكان ذلك على ما استقر عليه أن يمسك الناس من طلوع الفجر إلى غروب الشمس وهذا هو الذي استقر عليه الأمر، للإنسان أن يأكل وله أن ينام وله أن يجامع زوجته في الليل وله أن يفعل كل ما شرع الله جل وعلا وأباح من إتيان المباحات والشهوات ونحوها.[/FONT][/SIZE][/COLOR][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]من أحاديث فضل الصيام :[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أنه أحد أركان الإسلام، الثاني: أن الله نسبه إليه .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]{في الحديث القدسي: [COLOR=green]«الصوم لي وأنا أجزي به»[/COLOR].[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]يقول الله تعالى: [COLOR=green]«كل عمل ابن آدم له إلا الصوم، فإنه لي وأنا أجزي به»[/COLOR]، فالإضافة هنا إلى الله والنسبة إلى الله، نسبة تشريف وتعظيم، للدلالة على فضله، ولذلك قال: [COLOR=green]«الحسنة بعشرة أمثالها إلى سبعمائة ضعف»[/COLOR]، فمعنى ذلك أن للصيام فضلاً أزيد من هذا.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=green]«من صام رمضان إيماناً واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه»[/COLOR][/SIZE][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][COLOR=green][SIZE=5][COLOR=green]«والجمعة إلى الجمعة ورمضان إلى رمضان مكفرات لما بينهن» [/COLOR][/SIZE][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][COLOR=green][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=green]«إذا دخل رمضان فتحت أبواب الجنة، وغلبت أبواب النار وصفدت مردة الشياطين» .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/COLOR][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][COLOR=red][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=green]«للصائم فرحتان، فرحة عند فطره، وفرحة حين يلقى ربه»[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/COLOR][/FONT][FONT=traditional arabic][COLOR=red] [COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=green]«لخلوف فم الصائم أطيب عند الله من ريح المسك»[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR] [COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=green][SIZE=5][COLOR=green]«في الجنة باب يقال له الريان يدعى منه الصائمون»[/COLOR][/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR] [COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]بم يجب صوم رمضان ؟؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]بأحد أمرين :[/COLOR] 1- رؤية الهلال2- أو إكمال شعبان ثلاثين .[/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5]كما ثبت في السنة فإن النبي صلى الله عليه وسلم قال: [COLOR=green]«صوموا لرؤيته وأفطروا لرؤيته، فإن غم عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين»[/COLOR][/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]وهذا أمر لا اختلاف فيه.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]ما حكم رؤية الهلال ؟ [/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]رؤية الهلال سنةكما يقول بذلك أكثر أهل العلم أو عامة أهل العلم ولم يحفظ أن أحداً قال من أنه واجب أو فرض كفاية[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][FONT=traditional arabic][COLOR=green] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]لأنه لا يتعين طريقاً واحداً لدخول الشهر بل إذا فاتت الرؤية يحصل ذلك بإكمال العدة .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][FONT=traditional arabic][COLOR=green] [FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]هل يمكن الاعتماد على الحساب في دخول شهر رمضان؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][FONT=traditional arabic][COLOR=green] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]اعتبار الحساب في دخول شهر رمضان لا يجوز، عند فقهاء الحنفية، والمالكية، والشافعية، والحنابلة، فهو إجماع عند أهل العلم أن اعتبار الحساب ليس بصحيح ولم يعرف أن أحداً قال باعتبار الحساب إلا في المائة الثالثة.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]ودلت السنة والقرآن على منع ذلك قال تعالى [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 189][/FONT][FONT=traditional arabic] مواقيت عباداتهم وحجهم وهو الأهلة.[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]السنة أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: [COLOR=green]«إنا أمة لا نحسب ولا نكتب الشهر هكذا وهكذا وهكذا»[/COLOR]، وعقد إصبعه في الثالثة يعني إما تسعة وعشرين أو ثلاثين، لا نحسب لماذا قال إنا أمة أمية، هنا أشار إلى الأمية، لا أن الأمية صفة ذم لا بل هي صفة مدح في هذا الموطن .. لأنه لما كان حساب الفلك وما يتعلق به أمور مختلطة فيها خطأ وفيها صواب، وخطأها ليس بأقل من صوابها .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]ولأن هذه الأمة دعيت إلى ما هو أسهل فالحساب لا يعرفه إلا قلة قليلة من الناس.. لكن رؤية الهلال أمر يسير .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]لكن لو وجد الإنسان في بلد يعتمدون الحساب فماذا يفعل؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]هل يؤمر بأن يخرج ليرى الهلال وإذا رءاه يخبر الناس أم يتابع الناس على الحساب مع أن الإجماع منعقد على خلاف ذلك؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]هي من المسائل فيها شيء من الإشكال لاختلاف بين بعض المسلمين في هذا الأمر قال الشيخ عبد العزيز بن باز رحمه الله تعالى : يصوم مع الناس ولو اعتبروا الحساب لأن النبي صلى الله عليه وسلم يقول: [COLOR=green]«الصوم يوم يصوم الناس، والفطر يوم يفطرون»[/COLOR].[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]لحصول الاجتماع وعدم الافتراق .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][FONT=traditional arabic][SIZE=5]أما إذا لم يكن لهم طريقة سائدة كبعض البلاد التي ليس فيها من يقيم لهم الشعائر الدينية كجهات الإفتاء ومؤسسات ووزارات الشئون الإسلامية أو نحوها وليس أحد يتبع أحد فينبغي لهم أن يعتبروا الرؤية أو إكمال العدة .[/SIZE][/FONT][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=magenta]مسألة مهمة وهي يوم الثلاثين من شعبان :[/COLOR] إذا لم يرى الهلال وكانت الليلة ليلة فيها غبار ولا سحاب يعني يمكن أنه خرج الهلال وما رأوه فهل يصام أم لا يصام؟[/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]هذه من المسائل التي جرى عند الفقهاء فيها خلاف وهذا الخلاف بين جمهور أهل العلم والحنابلة الحنابلة يرون أنه يصام احتياطاً [/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]يكمل شعبان ثلاثين يوماً ولا يصام ذلك اليوم بل يفطر الناس إلا رجل له عادة صيام يوم اثنين ووافق يوم اثنين فيصومه على أنه السنة لكن لا يصومه على أنه شك هل هو من رمضان أو ليس من رمضان .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]كيفية رؤية الهلال: [/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]رؤية الهلال هو الرؤية الطبيعية وهو إذا رؤي بعد غروب الشمس فإنه يحكم بها .. فأما الرؤية في النهار لا يحكم بها بل يقول أهل العلم: سواء رؤي قبل الزوال أو بعد الزوال فهو لليلة المقبلة ولا يعتبر به لأن محل الرؤية والهلال مقامه في الليل فإذا رؤي في الليل اعتبر وإلا فلا.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]هل يكتفى برؤية واحد أو برؤية اثنين؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]الأشهر بلا إشكال عند أهل العلم أنه يعتبر فيها اثنان إلا دخول رمضان فمنهم .. الجمهور على أنه اثنان كسائر الشهور، لكن قال بعض أهل العلم كالحنابلة ونحوهم أنه يكون برؤية واحد، لماذا؟ قالوا: على سبيل الاحتياط، ولمجيء السنة بذلك، لما جاء الأعرابي فشهد أن رأى الهلال، فأمر النبي صلى الله عليه وسلم بالصيام.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]وابن عمر لما أخبر النبي صلى الله عليه وسلم أنه رأى الهلال نادى في الناس بالصيام .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أما هلال شوال وسائر الشهور فلابد من رؤية اثنين لحديث زيد بن الخطاب، [COLOR=green]«إذا شهد شاهدان فصوموا وأفطروا»[/COLOR].[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]من المسائل المهمة الحقيقة أنها إذا رؤي في بلد هل يكون رؤية للبلاد كلها ؟ [/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]من جهة التنظير الفقهي لأهل العلم فيه كلام واضح في الاختلاف ونحوه، ومن جهة أيضًا الواقع المتقدم كما المتأخر أيضًا حصل في ذلك شيء من تنوع الناس، ففي حديث كريب عند مسلم في الصحيح لما جاء كريب من الشام إلى ابن عباس قال ابن عباس لكريب: متى صمتم قال: صمنا يوم الجمعة فسأل ابن عباس: وأنتم، قال: نحن [/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]صمنا يوم السبت، قال: ألا تكتفي برؤية معاوية، قال: لا لا نفطر حتى نرى الهلال أو نكمل العدة هكذا أمرنا رسول الله صلى الله عليه وسلم.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فيكون لكل أهل بلد حكمهم و لهم رؤيتهم، لا اختلاف.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]من يلزمه الصيام؟ [/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][FONT=traditional arabic][COLOR=navy]أن يكون مسلماً، فغير المسلم لا يصح [/COLOR][/FONT][FONT=traditional arabic][COLOR=navy]لأنه عبادة والعبادة لا تكون إلا بالنية والنية لا تصح من غير المسلم مع أنه يحاسب في الآخرة وهنا خلاف أصول أن الكفار يحاسبون على فروع الشريعة [/COLOR][/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]قالوا: [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][المدثر: 42][/FONT][FONT=traditional arabic] يعني في النار [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ [/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]* [/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ [/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]* [/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][المدثر: 43- 45][/FONT][FONT=traditional arabic].[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فهم يحاسبون عليها، لكنها لا تصح منهم لأجل أنهم مشركين.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فحتى تصح منهم فلابد أن يؤمنوا بالله وحده ثم ينووا، فيصح صيامهم.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فإذن أن يكون مسلماً، مكلفاً، والمكلف هو البالغ العاقل، فإذا كان غير عاقل كما لو كان مجنونا أو معتوها أو نحوهم، فلا يجب عليه الصيام، لماذا؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=green][FONT=traditional arabic]قال صلى الله عليه وسلم «رفع القلم عن ثلاثة عن المجنون حتى يفيق»[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic] وهذا إجماع أهل العلم .[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][COLOR=green]«وعن الصغير حتى يبلغ»[/COLOR]، فالصغير لا يجب عليه الصيام، لأنه ليس بمكلف، لكن مع ذلك كما قال أهل العلم يؤمر الصغار بذلك تعليما، وحتى يعتادوه .[/SIZE][/COLOR][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]والدليل [/FONT][FONT=traditional arabic]قال أهل العلم قياس على الصلاة، [COLOR=green]«مروا أولادكم للصلاة لسبع، واضربوهم عليها لعشر»[/COLOR]، أيضًا ما جاء عن الصحابة، كانوا يصومون أطفالهم حتى يبكون، فيلعبونهم باللعب من العهن، يلهونهم عن الأكل والطعام حتى ينتهي اليوم.[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]مكلفاً يعني بالغ عاقل .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أن يكون قادراً، فغير القادر مثل المريض، كبعض المرضى مثلاً الذين لا يستطيعون الصيام .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]أيضًا الكبير كبرا قد هرم حتى لا يكاد يسلم من الحاجة إلى الطعام والشراب في هذه الحال لا يجب عليهم الصيام لأن الله جل وعلا قال: [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 184][/FONT][FONT=traditional arabic]، [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic] قال ابن عباس: هو الشيخ الكبير والمريض الذي لا يستطيع الصوم.[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فذكر أهل العلم أن هذه الآية دالة على عدم وجوب الصوم عليهم، وإنما يجب عليهم الإطعام.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]غير حائض ولا نفساء أما الحائض والنفساء فإنها لا تصوم الدليل [/FONT][FONT=traditional arabic]من حديث عائشة رضى الله عنها ..[/FONT][FONT=traditional arabic]لما ذكر النبي صلى الله عليه وسلم نقصان دينها، قال: [COLOR=green]«أليست إذا حاضت لم تصل ولم تصم»[/COLOR]، فأخذ من هذا أهل العلم إجماعهم على أن الحائض لا تصوم حتى ولو كانت نفسها تتوق للصوم لأن التعبد لله ليس بالهوى فأنت تتعبدين لله بترك الصوم، كما يتعبد الناس بالصيام وأنت في هذه الحالة تتقربين إلى الله جل وعلا بذلك، ولهذا عائشة عندما كانوا في الحج وأصابها الحيض، وأرادت أن تطوف كما تطوف الناس منعها النبي صلى الله عليه وسلم، فكانت تبكي، فيقول: [COLOR=green]«يا عائشة إن هذا شيء قد كتبه الله على بنات حواء»[/COLOR]، يعني أمر مكتوب وابتليت به النساء، فينبغي للمرأة أن تحمد الله وأن تصبر وأن تحتسب الأجر في ذلك من الله سبحانه وتعالى.[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]مسائل مهمة :[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]لو بلغ الصبي في أثناء النهار ما الواجب عليه؟ لو طهرت الحائض في أثناء النهار؟ لو قدم المسافر؟ لو أسلم الكافر؟ فما الحكم في هذه الأحوال؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]يقول أهل العلم: إذا كان كافر فأسلم، أو صبي فبلغ أو مجنون أو علموا بأن هذا من رمضان في أثناء النهار فيلزمهم الإمساك .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]لأن الحكم تبع العلم، وهم إنما علموا أو لحق بهم تعلق بهم الحكم حين أسلموا، سواء للذي علموا أو للذين أسلموا، لأن الحكم إنما وجب عليهم عند ذلك.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]فيجب عليهم الإمساك، ولذلك النبي صلى الله عليه وسلم أخبر الصحابة بصيام يوم عاشوراء في تلك المسألة قال لهم أمر من أصبح صائماً فليتم صومه ومن أصبح مفطرا فليمسك بقية يومه، فدل على أنهم يمسكون .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أما بالنسبة للحائض إذا طهرت والمسافر إذا قدم والمريض إذا شفي، فلا يلزمهم الإمساك لماذا؟ لأنه أفطر مأذونا له في الفطر [/COLOR][COLOR=darkorchid]وكما جاء عن ابن مسعود أنه قال: من أفطر أول النهار فليفطر آخره.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]ولأنه تعلق بهم حكم القضاء ولا شك لعلالقضاء ولهم أن لا يمسكوا.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT][/CENTER][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][COLOR=red][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][COLOR=green][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic] [CENTER][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]الذين يجوز لهم الفطر :[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]المريض والمسافر [/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]ما الدليل على أن المريض يجوز له الفطر؟[/COLOR][/SIZE][/FONT] [COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]قول الله جل وعلا: [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 184][/FONT][/SIZE][/COLOR] [COLOR=magenta][SIZE=5][FONT=traditional arabic]و[/FONT][FONT=traditional arabic] هل كل مرض يجيز للإنسان الفطر؟[/FONT][/SIZE][/COLOR] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]يقول أهل العلم: هو إما أن يشق عليه الصيام أو أن يشتد معه المرض، أو أن يتأخر معه البرء، ففي هذه الأحوال يجوز له الفطر .[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أما إذا كان مريض مثل واحد فيه ألم في رأسه، لكن ليس شديداً يستطيع معه الصوم، أو فيه حكه في جلده، الحك في الجلد مرض لكن لا تجيز للإنسان الفطر .[/COLOR][/SIZE][/FONT] [COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]انسان أصابته حمى شديدة هل يفطر ؟[/FONT][FONT=traditional arabic]هذا يتوقف على استطاعته، إذا هو يستطيع أن يصوم أو لا .[/FONT][/SIZE][/COLOR] [FONT=traditional arabic][COLOR=navy][SIZE=5][FONT=traditional arabic]السفر عذر يبيح للإنسان الفطر، لأن الله جل وعلا قال: [COLOR=red]﴿[/COLOR][/FONT][COLOR=red][FONT=traditional arabic]فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ[/FONT][/COLOR][COLOR=red][FONT=traditional arabic]﴾[/FONT][/COLOR][FONT=traditional arabic][البقرة: 184][/FONT][FONT=traditional arabic]، [COLOR=green]«إن الله وضع عن المسافر الصوم وشطر الصلاة»[/COLOR]، أليس كذلك، نعم.[/FONT][/SIZE][/COLOR][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]ما المسافر الذي يجوز له الفطر؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]هو المسافر سفرا تقصر معه الصلاة، بمعني أن السفر سفران طويل وقصير كل من خرج من البلد فهو مسافر، لكن إذا كان يسافر عشرين كيلو بلد قريبة من بلده، هذا نعتبره مسافر لكن سفرا قصيراً لا يتعلق به أحكام الفطر.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]لكن إذا كان سفرا طويلاً والذي يقيده عموم الفقهاء رحمهم الله تعالى بأربعة برد، يعني ما يقارب من سبعين كيلوا إلى ثمانين كيلو، فهنا يقولون من أن هذا هو السفر الذي يجوز فيه القصر ويجوز فيه الفطر، ويترخص المسافر بجميع رخص السفر.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]إذا تردد الأمر بين الفطر والصيام، فهل الأولى له الفطر أو الأولى له الصيام؟[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=magenta]عندنا جوابان لمذهبين من مذاهب أهل العلم :[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]إن كان عليه مشقة فلا إشكال في أن الفطر أولى عند جميع أهل العلم، [COLOR=green]«ليس من البر الصيام في السفر»[/COLOR]، لما رأى النبي صلى الله عليه وسلم رجلاً ظُلل وهو صائم قالوا أنه صائم في شدة حر، وقد أمرهم بالفطر، قال: [COLOR=green]«أولئك العصاة أولئك العصاة»[/COLOR]، فدل هذا على أن الفطر أولى، الذي ظلل ، وأولئك العصاة، وليس من البر الصيام في السفر.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT] [FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][FONT=traditional arabic][SIZE=5][COLOR=navy]أما إذا لم تكن فيه مشقة، فمن أهل العلم من قال ينبغي له الترخص، [COLOR=green]«إن الله يحب أن تؤتى رخصه كما يكره أن تؤتى معصيته»[/COLOR]، ومنهم من يقول أن هذا أسرع لبراءة ذمته، وأنه أيضًا هذه أيام رمضان لها خصوصية في البركة والفضل لا يشاركها غيرها، فلو قضى في غيرها من الأيام فلن يكون كذلك، والأمر في ذلك واسع، فإن صام فله مأخذ ومستمسك، وإن أفطر الأحاديث دالة على أنه يفطر.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/FONT][/FONT][FONT=traditional arabic][/FONT][/CENTER][FONT=traditional arabic] [/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT][/FONT] [/FONT] [/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/FONT] [/COLOR][/FONT] [/FONT][/FONT][/FONT] [/QUOTE]
الإسم
التحقق
اكتب معهد الماهر
رد
الرئيسية
المنتديات
إعلانات المعهد والحلقات
منتدى الدورات الخاصة بالشيخة الفاضلة: أم حذيفة ـ حفظها الله عز وجل ـ
دورة فقه الصيام