الرئيسية
المنتديات
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
الغرف الصوتية
غرفة ٠٠٠٠
ما الجديد
المشاركات الجديدة
جديد مشاركات الحائط
آخر النشاطات
الأعضاء
الزوار الحاليين
مشاركات الحائط الجديدة
البحث عن مشاركات الملف الشخصي
تسجيل الدخول
تسجيل
ما الجديد
البحث
البحث
بحث بالعناوين فقط
بواسطة:
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
قائمة
تسجيل الدخول
تسجيل
تثبيت التطبيق
تثبيت
الرئيسية
المنتديات
قسم القرآن و القراءات و التجويد
روضة القراءات العشر والتوجيه والتحريرات
الأصل والعارض في أحكام التجويد والقراءات
تم تعطيل الجافا سكربت. للحصول على تجربة أفضل، الرجاء تمكين الجافا سكربت في المتصفح الخاص بك قبل المتابعة.
أنت تستخدم أحد المتصفحات القديمة. قد لا يتم عرض هذا الموقع أو المواقع الأخرى بشكل صحيح.
يجب عليك ترقية متصفحك أو استخدام
أحد المتصفحات البديلة
.
الرد على الموضوع
الرسالة
<blockquote data-quote="أم حذيفة" data-source="post: 53893" data-attributes="member: 1"><p><strong><p style="text-align: center"><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الثالث: إسكان عين بعض الكلمات</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">جاء عن بعض القراء إسكان عين بعض الكلمات تخفيفًا، وذلك إذا توالت </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الحركات في الكلمة. ومن ذلك إسكان عين : ﴿القدس ﴾ [البقرة: ٨٧ ].</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">و﴿ سبَلَنا﴾ [إبراهيم: ١٢ ]. و﴿ عقبًا﴾ [الكهف: ٤٤</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وهذه الكلمات –وإن كان تسكينها عارضًا طلبًا للخفة - إلا أنها تقلقل عند </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">من أسكنها؛ فلا فرق بين السكون الأصلي والسكون العارض في هذه </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">المسألة . ولئن استوى في القلقلة</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">السكون الأصلي والسكون العارض َ فلأَ ن يستويا هنا أولى؛ لأ ن </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الإسكان هنا –وإن كان عارضًا- إلا أنه موجود وصلا ووقفًا،</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">أما سكون الوقف فلا يأتي إلا في الوقف فقط</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">.</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الرابع:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">تسكين هاء ﴿هو﴾ و﴿هي﴾ المسبوقين بالواو أو الفاء أو اللام</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الأصل في هاء (هو) أن تكون مضمومة، والأصل في هاء (هي) أن تكون </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">مكسورة ولكن إذا سبق هذان اللفظان بالواو، أو الفاء، أو اللام، أو ثم </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">نحو : ﴿ و هو﴾ [البقرة: ٢٩ ]، ﴿ُثم هو ﴾ [القصص: ٦١ ]، ﴿َفهِي﴾</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">[البقرة: ٧٤ ]، ﴿َلهِي﴾ [العنكبوت: ٦٤ فإن من القراء من يسكنها تخفيفًا </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">]. فإذا وقف لهؤلاء القراء على شيء من تلك الكلمات فإنهم يبقون الهاء </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ساكنة، ولا يرجعون إلى أصلها وهو الضم . ويلزم من ذلك أن تكون</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الواو في وقفهم واوًا لينة لا مدية، وكذا الياء . وفي وقفهم على هذه </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الكلمات بهذا الشكل اعتداد بالعارض.</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الخامس:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">إسكان ﴿من لدنه﴾ و﴿لدني﴾ لشعبة</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">قرأ شعبة (من لدنه ) في قوله تعالى : </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">﴿َقيمًا لِّينذر بأْسًا َ شدِيداً مِن لَّدنْه ﴾ [الكهف: ٢]</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">بإسكان الدال مع إشمامها الضم وكسر النون والهاء وقرأ قوله تعالى: </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">﴿َقد بلغتَ مِن لَّدنِّي عذْراً ﴾ [الكهف : ٧٦ بإسكان الدال مع الروم أو </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الإشمام، وبتخفيف النون وعلى وجه الإشمام فيهما لا بد من قلقلة </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وتسكين الدال في الموضعين عارض للتخفيف وعلى وجه الإشمام </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">فيهما لا بدّ من قلقلة الدال؛ لأنها ساكنة.</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وفي هذا تسوية بين ما سكونه أصلي وسكونه عارض.</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل السادس:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">قلقلة الحرف المتحرك إذا وقف عليه</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">من شرط القلقلة أن يكون الحرف ساكنًا ولا فرق بين أن يكون</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">هذا السكون أصليًا كما في :</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">﴿و لا يجِدْ له ﴾ [النساء : ١٢٣ ]، ﴿َفانصبْ وإلى ﴾[الشرح: ٧-8</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وأن يكون تسكينه بسبب الوقف نحو: ﴿ والسمآء ذات البروجِ﴾</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">[البروج: ١]، والسماءِ والطَّارِقِ﴾[الطارق: ١</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الباب الثالث عشر: باب الابتداء</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الأول: عدم مد البدل عند البدء بهمزة الوصل</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">إذا وقع حرف ال مد بعد همزة الوصل في حالة الا بتداء، وذلك نحو : (اؤتمن) [البقرة: ٢٨٣</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">﴿ائْتَِنا ﴾ [الأعراف: ٧٧ ]، ﴿ائت﴾ [يونس: ١٥ ]، ﴿ائُْتونِي﴾ [يونس: ٧٩ ] فإنه مستثنى </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">من مد البدل للأزرق عن ورش من بعض الطرق عنه وذلك لأن همزة الوصل عند البدء بها تكون همزة</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">قطع، وهي حينئذ عارضة، فلم يعتد بها عن الأزرق عن ورش إجراء ثلاثة البدل : القصر، والتوسط، والطول -</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الحالة آنفة لتحقق شرطه وهو وجود المد بعد همزة محققة لفظاً وإن عرضت ابتداءً </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الثاني:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ضم الهاء عند البد ب﴿يمل هو﴾ و﴿ثم هو﴾ عند من أسكن الهاء فيهما</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">قرأ قالون وأبو جعفر بخلف عنهما بإسكان الهاء وصلا في قوله تعالى : ﴿يمِلَّ هو﴾</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">[البقرة: ٢٨٢ ]، وقوله : ﴿ُثم هو﴾ [القصص: ٦١ ]. وقرأ الكسائي بإسكان ﴿ُثم هو﴾ فقط بدون خلاف عنه </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ووجه الإسكان ال تخفيف. والضم هو الأصل . فلو وقِف على (يمل) وابُتدِئ ب (هو) </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">تعين ضم الهاء للجميع عودًا بها إلى أصلها؛ إذ لا يبدأ في لغة العرب بساكن . وكذا لو وقف على</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">(ثم) وابتدئ ب(هو).</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الثالث: </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">عدم ضم همزة الوصل عند البدء بالفعل إذا كان ثالثه مضمومًا ضمًا غير لازم</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">إذا ابُتدِئ بهمزة الوصل الموجودة في فعل ثالُثه مضموم ضمًا عارضًا –وهو محصور</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">في هذه الكلمات الخمس : ﴿امشوا﴾ [ص: ٦]، ﴿اقضوا﴾ [يونس: ٧١ ]، ﴿ابُنوا﴾ [الكهف: ٢١ ]، ﴿ائُتوا﴾ [طه:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">٦٤ ]، ﴿ائُتوني ﴾ [يونس : ٧٩ ]- فإن البدء يكون بهمزة مكسورة لجميع القراء؛ وذلك لكون حركة</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الحرف الثالث حركة عارضة، فالأصل في ﴿امشوا﴾ هو : (امشِيوا)، نقلت ضمة الياء إلى الشين. </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">بعد سلب حركتها، فالتقى ساكنان، فحذفت الياء، فصار : امشوا وهكذا يقال في بقية الكلمات </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الرابع:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">تسكين لام ﴿ليقطع﴾ و﴿ليقضوا﴾ وصلا وكسرهما ابتدا ء</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">قرئ قوله تعالى: ﴿ُثم ْ ليقطع ) [الحج: ١٥ ]، و ﴿ُثم ْليقضوا ﴾ [الحج: ٢٩ ] </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">بكسر اللام على الإصل وبسكونها تخفيفًا </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">فإذا ابتدئ ب (ليقطع ) أو (ليقضوا) فالجميع يكسرون اللام؛ لأنه الأصل فيها، وإنما كان التسكين للتخفيف</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الباب الرابع عشر:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">باب فرش الحروف</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الكلمات التي يكون له أصلٌ ما ثم يطرأ عليها تغيير صرف ي بإبدال أو إعلال أو نحو</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ذلك تعامل وفق وضعها الجديد ، ولا ينظر فيها إلى الأصل . واستقصاء الأصل والعارض في</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">باب الفرش يطول، ولكن سأكتفي منه بالأمثلة الآتية:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الأول: </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">كسر الحرف الأول من كلمة ﴿بيوت﴾ وأخواتها</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">إذا كانت الكلمة على وزن (َفعل) وكانت عينها يا ء جاز فيها الضم على الأصل، والكسر</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">لمناسبة الياء طلبًا للتخفيف والذي في القرآن الكريم من </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ذلك : ﴿البيوت ﴾ كيف جاءت، وحيث وقعت . ﴿الغيوب﴾ حيث وقع . ﴿ال عيون﴾ كيف جاءت،</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وحيث وقعت. ﴿ ُ شيوخًا﴾ [غافر: ٦٧ ]. ﴿ جيوبهن﴾ [النور: ٣١</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">الفصل الثاني: </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">القراءة بالسين أو الصاد في ﴿الصراط﴾ وأخواتها</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">بعض الكلمات في القرآن الكريم قرئت بالصاد وبالسين . ومن هذه الكلمات ﴿الصراط﴾</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">حيث وردت ، وكيفما تصرفت . وهذه الكلمة مشتقة في الأصل من الفعل : (سرط)، وأصلها :</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">سراط، بالسين، والصاد بدل من السين لقوة الطاء </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">.[وقد قرأ لفظ الصراط بالسين حيث أتى رويس، وقنبل بخلف عنه </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ومن الكلمات الأخرى التي قرئت بالصاد وبالسين (يبصط) في قوله تعالى : </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">﴿ والّله يقبض ويبسط واليه ترجعون [البقرة: ٢٤٥ ]، </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وكلمة (بصطة) في قوله تعالى : ﴿وزادكم في الخلق بسطه ﴾[الأعراف:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وهما مشتقتان من الفعل (بسط) بالسين، وإنما الصاد لمجاورة الطاء </span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">ومن تلك الكلمات أيضًا (المصيطرون ) في قوله تعالى :</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">( أم عندهم خزائن ربّك أم هم الصيطرون )[الطور: ٣٧ ]،</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وكلمة (بمصيطر) في قوله تعالى :﴿َلستَ عَليهِم بمصيطر ﴾ [الغاشية:</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black"></span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'traditional arabic'"><span style="color: black">وهما مشتقان من الفعل (سطر) بالسين، وهي الأصل، والصاد لمجاورة الطاء</span></span></span></p></strong></p><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 22px"></span></p><p></strong><p style="text-align: center"></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="أم حذيفة, post: 53893, member: 1"] [b][center][size=6][font=traditional arabic][color=black]الفصل الثالث: إسكان عين بعض الكلمات جاء عن بعض القراء إسكان عين بعض الكلمات تخفيفًا، وذلك إذا توالت الحركات في الكلمة. ومن ذلك إسكان عين : ﴿القدس ﴾ [البقرة: ٨٧ ]. و﴿ سبَلَنا﴾ [إبراهيم: ١٢ ]. و﴿ عقبًا﴾ [الكهف: ٤٤ وهذه الكلمات –وإن كان تسكينها عارضًا طلبًا للخفة - إلا أنها تقلقل عند من أسكنها؛ فلا فرق بين السكون الأصلي والسكون العارض في هذه المسألة . ولئن استوى في القلقلة السكون الأصلي والسكون العارض َ فلأَ ن يستويا هنا أولى؛ لأ ن الإسكان هنا –وإن كان عارضًا- إلا أنه موجود وصلا ووقفًا، أما سكون الوقف فلا يأتي إلا في الوقف فقط . الفصل الرابع: تسكين هاء ﴿هو﴾ و﴿هي﴾ المسبوقين بالواو أو الفاء أو اللام الأصل في هاء (هو) أن تكون مضمومة، والأصل في هاء (هي) أن تكون مكسورة ولكن إذا سبق هذان اللفظان بالواو، أو الفاء، أو اللام، أو ثم نحو : ﴿ و هو﴾ [البقرة: ٢٩ ]، ﴿ُثم هو ﴾ [القصص: ٦١ ]، ﴿َفهِي﴾ [البقرة: ٧٤ ]، ﴿َلهِي﴾ [العنكبوت: ٦٤ فإن من القراء من يسكنها تخفيفًا ]. فإذا وقف لهؤلاء القراء على شيء من تلك الكلمات فإنهم يبقون الهاء ساكنة، ولا يرجعون إلى أصلها وهو الضم . ويلزم من ذلك أن تكون الواو في وقفهم واوًا لينة لا مدية، وكذا الياء . وفي وقفهم على هذه الكلمات بهذا الشكل اعتداد بالعارض. الفصل الخامس: إسكان ﴿من لدنه﴾ و﴿لدني﴾ لشعبة قرأ شعبة (من لدنه ) في قوله تعالى : ﴿َقيمًا لِّينذر بأْسًا َ شدِيداً مِن لَّدنْه ﴾ [الكهف: ٢] بإسكان الدال مع إشمامها الضم وكسر النون والهاء وقرأ قوله تعالى: ﴿َقد بلغتَ مِن لَّدنِّي عذْراً ﴾ [الكهف : ٧٦ بإسكان الدال مع الروم أو الإشمام، وبتخفيف النون وعلى وجه الإشمام فيهما لا بد من قلقلة وتسكين الدال في الموضعين عارض للتخفيف وعلى وجه الإشمام فيهما لا بدّ من قلقلة الدال؛ لأنها ساكنة. وفي هذا تسوية بين ما سكونه أصلي وسكونه عارض. الفصل السادس: قلقلة الحرف المتحرك إذا وقف عليه من شرط القلقلة أن يكون الحرف ساكنًا ولا فرق بين أن يكون هذا السكون أصليًا كما في : ﴿و لا يجِدْ له ﴾ [النساء : ١٢٣ ]، ﴿َفانصبْ وإلى ﴾[الشرح: ٧-8 وأن يكون تسكينه بسبب الوقف نحو: ﴿ والسمآء ذات البروجِ﴾ [البروج: ١]، والسماءِ والطَّارِقِ﴾[الطارق: ١ الباب الثالث عشر: باب الابتداء الفصل الأول: عدم مد البدل عند البدء بهمزة الوصل إذا وقع حرف ال مد بعد همزة الوصل في حالة الا بتداء، وذلك نحو : (اؤتمن) [البقرة: ٢٨٣ ﴿ائْتَِنا ﴾ [الأعراف: ٧٧ ]، ﴿ائت﴾ [يونس: ١٥ ]، ﴿ائُْتونِي﴾ [يونس: ٧٩ ] فإنه مستثنى من مد البدل للأزرق عن ورش من بعض الطرق عنه وذلك لأن همزة الوصل عند البدء بها تكون همزة قطع، وهي حينئذ عارضة، فلم يعتد بها عن الأزرق عن ورش إجراء ثلاثة البدل : القصر، والتوسط، والطول - الحالة آنفة لتحقق شرطه وهو وجود المد بعد همزة محققة لفظاً وإن عرضت ابتداءً الفصل الثاني: ضم الهاء عند البد ب﴿يمل هو﴾ و﴿ثم هو﴾ عند من أسكن الهاء فيهما قرأ قالون وأبو جعفر بخلف عنهما بإسكان الهاء وصلا في قوله تعالى : ﴿يمِلَّ هو﴾ [البقرة: ٢٨٢ ]، وقوله : ﴿ُثم هو﴾ [القصص: ٦١ ]. وقرأ الكسائي بإسكان ﴿ُثم هو﴾ فقط بدون خلاف عنه ووجه الإسكان ال تخفيف. والضم هو الأصل . فلو وقِف على (يمل) وابُتدِئ ب (هو) تعين ضم الهاء للجميع عودًا بها إلى أصلها؛ إذ لا يبدأ في لغة العرب بساكن . وكذا لو وقف على (ثم) وابتدئ ب(هو). الفصل الثالث: عدم ضم همزة الوصل عند البدء بالفعل إذا كان ثالثه مضمومًا ضمًا غير لازم إذا ابُتدِئ بهمزة الوصل الموجودة في فعل ثالُثه مضموم ضمًا عارضًا –وهو محصور في هذه الكلمات الخمس : ﴿امشوا﴾ [ص: ٦]، ﴿اقضوا﴾ [يونس: ٧١ ]، ﴿ابُنوا﴾ [الكهف: ٢١ ]، ﴿ائُتوا﴾ [طه: ٦٤ ]، ﴿ائُتوني ﴾ [يونس : ٧٩ ]- فإن البدء يكون بهمزة مكسورة لجميع القراء؛ وذلك لكون حركة الحرف الثالث حركة عارضة، فالأصل في ﴿امشوا﴾ هو : (امشِيوا)، نقلت ضمة الياء إلى الشين. بعد سلب حركتها، فالتقى ساكنان، فحذفت الياء، فصار : امشوا وهكذا يقال في بقية الكلمات الفصل الرابع: تسكين لام ﴿ليقطع﴾ و﴿ليقضوا﴾ وصلا وكسرهما ابتدا ء قرئ قوله تعالى: ﴿ُثم ْ ليقطع ) [الحج: ١٥ ]، و ﴿ُثم ْليقضوا ﴾ [الحج: ٢٩ ] بكسر اللام على الإصل وبسكونها تخفيفًا فإذا ابتدئ ب (ليقطع ) أو (ليقضوا) فالجميع يكسرون اللام؛ لأنه الأصل فيها، وإنما كان التسكين للتخفيف الباب الرابع عشر: باب فرش الحروف الكلمات التي يكون له أصلٌ ما ثم يطرأ عليها تغيير صرف ي بإبدال أو إعلال أو نحو ذلك تعامل وفق وضعها الجديد ، ولا ينظر فيها إلى الأصل . واستقصاء الأصل والعارض في باب الفرش يطول، ولكن سأكتفي منه بالأمثلة الآتية: الفصل الأول: كسر الحرف الأول من كلمة ﴿بيوت﴾ وأخواتها إذا كانت الكلمة على وزن (َفعل) وكانت عينها يا ء جاز فيها الضم على الأصل، والكسر لمناسبة الياء طلبًا للتخفيف والذي في القرآن الكريم من ذلك : ﴿البيوت ﴾ كيف جاءت، وحيث وقعت . ﴿الغيوب﴾ حيث وقع . ﴿ال عيون﴾ كيف جاءت، وحيث وقعت. ﴿ ُ شيوخًا﴾ [غافر: ٦٧ ]. ﴿ جيوبهن﴾ [النور: ٣١ الفصل الثاني: القراءة بالسين أو الصاد في ﴿الصراط﴾ وأخواتها بعض الكلمات في القرآن الكريم قرئت بالصاد وبالسين . ومن هذه الكلمات ﴿الصراط﴾ حيث وردت ، وكيفما تصرفت . وهذه الكلمة مشتقة في الأصل من الفعل : (سرط)، وأصلها : سراط، بالسين، والصاد بدل من السين لقوة الطاء .[وقد قرأ لفظ الصراط بالسين حيث أتى رويس، وقنبل بخلف عنه ومن الكلمات الأخرى التي قرئت بالصاد وبالسين (يبصط) في قوله تعالى : ﴿ والّله يقبض ويبسط واليه ترجعون [البقرة: ٢٤٥ ]، وكلمة (بصطة) في قوله تعالى : ﴿وزادكم في الخلق بسطه ﴾[الأعراف: وهما مشتقتان من الفعل (بسط) بالسين، وإنما الصاد لمجاورة الطاء ومن تلك الكلمات أيضًا (المصيطرون ) في قوله تعالى : ( أم عندهم خزائن ربّك أم هم الصيطرون )[الطور: ٣٧ ]، وكلمة (بمصيطر) في قوله تعالى :﴿َلستَ عَليهِم بمصيطر ﴾ [الغاشية: وهما مشتقان من الفعل (سطر) بالسين، وهي الأصل، والصاد لمجاورة الطاء[/color][/font] [/size][/center][/b][center][/center] [/QUOTE]
الإسم
التحقق
اكتب معهد الماهر
رد
الرئيسية
المنتديات
قسم القرآن و القراءات و التجويد
روضة القراءات العشر والتوجيه والتحريرات
الأصل والعارض في أحكام التجويد والقراءات