الرئيسية
المنتديات
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
الغرف الصوتية
غرفة ٠٠٠٠
ما الجديد
المشاركات الجديدة
جديد مشاركات الحائط
آخر النشاطات
الأعضاء
الزوار الحاليين
مشاركات الحائط الجديدة
البحث عن مشاركات الملف الشخصي
تسجيل الدخول
تسجيل
ما الجديد
البحث
البحث
بحث بالعناوين فقط
بواسطة:
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
قائمة
تسجيل الدخول
تسجيل
تثبيت التطبيق
تثبيت
الرئيسية
المنتديات
قسم العلـــوم الشرعيـــه
ركـن الآداب الشرعيـــه و الرقـائـــق
سلوة القلوب في فرقة المحبوب
تم تعطيل الجافا سكربت. للحصول على تجربة أفضل، الرجاء تمكين الجافا سكربت في المتصفح الخاص بك قبل المتابعة.
أنت تستخدم أحد المتصفحات القديمة. قد لا يتم عرض هذا الموقع أو المواقع الأخرى بشكل صحيح.
يجب عليك ترقية متصفحك أو استخدام
أحد المتصفحات البديلة
.
الرد على الموضوع
الرسالة
<blockquote data-quote="تسابيح ساجدة" data-source="post: 56599" data-attributes="member: 47"><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: #0000ff"><strong>سلوة القلوب في فرقة المحبوب</strong></span></span></span></strong></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: right"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: darkorchid">د. شميسة خلوي</span></span></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"> </p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">الحمد لله الذي جعل القرار والاستقرار ميزة البيت المسلم، والحبّ والرحمة والمشاعر الطيّبة زينته وأساس التعامل بين أفراده، بين الزوجين، وبين الأولاد والأبوين، وبين الإخوة والأخوات.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">فوصَّانا تعالى خيرا بوالدينا، فقال عز وجل: ﴿ <span style="color: royalblue">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا</span> ﴾ [العنكبوت: 8]، وحثَّ على المودَّة والرحمة بين الزوجين، فقال تعالى: ﴿ <span style="color: royalblue">وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً</span> ﴾ [الروم: 21] ، وجعل للأبناء حقًّا على الوالدين بحسن التربية والرعاية ومنح الحب والعطف والحنان، ولسان الابن البار يلهج بالدُّعاء: ربِّ ارحمهُما كما ربَّياني صغيراً.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">إنها رابطة الحبِّ الأسري، وما أعظمها من نعمة!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">والحمد لله الذي جعل الصَّداقة والمحبَّة بين النَّاس، وجعل الأرواح التي تتناسب صفاتها وأخلاقها تتآلف فيما بينها، قال النبيّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الأَرْوَاحُ جُنُودٌ مُجَنَّدَةٌ فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا ائْتَلَفَ، وَمَا تَنَاكَرَ مِنْهَا اخْتَلَفَ»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn1" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[1]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">، محبَّةٌ بين الخلّان والإخوان والأقران والأصحاب والجيران والزملاء.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">إنها رابطة الحبِّ في الله بين الأصحاب، وما أعظمها من نعمة!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">والحمد لله الذي جعل لنا أوطانا ننتمي إليها، وجبل أنفسنا على حبِّها، وجعلنا عمّارها، ﴿ <span style="color: royalblue">هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا</span> ﴾ [هود: 61].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">إنها رابطة حب الأوطان، وما أعظمها من نعمة!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وفي كل هذه العلاقات بداية ونهاية، فسُبحان من جعل لكُلِّ لقاء افتراقا ولكُلِّ جمع تشتُّتا!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">دارُ الدنيا لا تخلو من بليَّة، فلا عجب أن الافتراق أيضا هو سُنَّة الحياة، ومادامت الحياة مستمرَّة فالإنسانُ بين فرح وترح يتنقَّل، وبين سُرور وحُزن يتقلَّب، وبين عافية ومرض يتغيّر حاله ويتبدَّل.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">نعم يا أخي، جعل الله لكَ والِدَيْن وأهلا وإخوانا وخِلاّنا، أمضيتَ معهم أوقات وِداد ومحبَّة، صاحبٌ أعانكَ على دينك ودُنياكَ، أخٌ صادِق الطَّوِيَّة ثابر على نُصحك، جليسٌ طيِّبُ الثَّناء قرّبك من ربّكَ، زوجةٌ شاركتكَ حياتكَ حُلوها ومُرّها، توثَّقت عُرى المصافاة بينكم، فكانوا أصفياءَك في الدُّنيا... وبعد حين كان الفراق.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وأنتِ يا أختي، أنْعَم الله عليكِ بأمّ وأبٍ جعلاكِ قُرَّة عين، كنتِ خير هديَّة وهبها الله لهما، وصُويحبات عفيفات أمضيتِ معهُن أمتع الأوقات وأطيبها، صديقةٌ كانت مُعينتكِ على الخير ومَحَلّ أنْسِك، جارةٌ كانت أقرب مودَّة إلى قلبك، زميلةٌ فهمتكِ من غير حديثٍ، ووَاستكِ من غير ملل أو كلل، أختٌ حفظتْ أسراركِ ولم تُفشِها، صوَّبتْ أخطائكِ ولم تُذِعها، وزوج كان لكِ السَّكن ورفيق الدرب، وبعد حين كان الفراق.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">البُشرى لمن صبر واحتسب وعلِم أن الخيرة في ما اختارَه الله وقدّره، فرَضيَ ووكَّل أمره وفوّضهُ لله خالقه.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">والتذكرة لمن يعيش الآن تحت مِظلَّة الفائت، يبحث عن بقايا علِقت بقلبه الموجُوع، ليبقى مربُوطا بذكرى حبيبٍ أو خلٍّ وفيّ، يُنصتُ لآهاتِه وأنينه، يتلمَّس جُرحه وهو يمجُّ وينزفُ، ليزيد همّه ويكبر... كأنَّه الموت البطيء!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>وَالهَمُّ يَختَرِمُ الجَسيمَ نَحافَةً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وَيُشيبُ ناصِيَةَ الصَبِيِّ وَيُهرِمُ</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn2" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[2]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: #3366ff">أكاد أسمع تنهيدة عميقة تتسرّبُ من الأعماق، أوَ قلَّبتُ عليكم المواجِع ولَجَّ بكُم الشَّوْق لمن غادَر وارتَحل؟</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وهل أنتَ باقٍ في هذه الدنيا أبد الدَّهر؟</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وهل أنتِ مخلدّة في دارِ الفناء؟</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>يا باكياً فُرقة الأَحبابِ عن شَحَطٍ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">هَلا بكَيْتَ فِراقَ الرُّوحِ للبَدنِ!</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn3" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[3]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">تعالوا في جولة مُقتضبة بين أشواكِ الألم وأوجاع الفراق، بين دموعٍ منهملة وزفرات أليمة في ليال مدلهمَّات، لنتأمّل أثر البيْن على نُفوس المحبِّين، جولةٌ تجمعُنا بمن تكدَّر صفوُ عيشِه بعدما افترقَ عمّن أحبّهُ، وأضحى التَّنائي بديلا من التداني، فصبرَ فلانٌ، وحزن عِلاَّن!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">بَيْنٌ بين إلفين فرّق بينهما المكان، وبَيْنٌ بين حِبَّين فرَّق بينهما الحِمام، وبَيْنٌ بين جسد وموطن عنوانه فراقُ الأوطان.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يُقسّم ابن حزم الأندلسي البيْن ستَّة أقسام، أوَّله بينٌ مقترن بمدة يوقِن الحبيبان بانصرامها وبالعودة عن قريب، وثانيه بيْنُ منع من اللِّقاء وحظر على المحبوب من أن يراه محبُّه، وثالثه بيْن يتعمَّده المحب بُعداً عن قول الوُشاة، وخوفاً أن يكون بقاؤه سبباً إلى منع اللِّقاء، ورابعُه بيْنٌ يولِّده المحبُّ لبعض ما يدعوه إلى ذلك من آفات الزَّمان بالرَّحيل، ورابعُه فراقُ رحيلٍ وتباعد ديار، ولا يكونُ من الأوْبة فيه على يقين ولا يحدث تلاق، ثم بيْنُ الموت وهو الذي لا يُرجى له إياب.</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn4" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[4]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يقول ابن الرومي واصفا يوم الفراق بذاك الخطْب الجَلل، لا ينفع معه الصَّبر والجَلد:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>خانك الصبرُ يومَ قيلَ الرَّحيلُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">إنّ خطبَ الفراقِ خطبٌ جليلُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وهو يومٌ ليس كباقي الأيام، شديدُ الوطأة على نفس المفارقِ في عُرف أبي تمام:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>يَومَ الفِراقِ لَقَد خُلِقتَ طَويلا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لَم تُبقِ لي جَلداً وَلا مَعقولا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">قالوا الرَحيلُ فَما شَكَكتُ بِأَنَّها <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">نَفسي عَنِ الدُنيا تُريدُ رَحيلا! <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ويتساءل البارودي إن كان لعودة نفسِه بعد البيْن سبيلٌ؟</span></span></p><p></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="color: black"><strong><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وَكَيْفَ أَمْلِكُ نَفْسِي بَعْدَ مَا ذَهَبَتْ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></p><p></strong></span><p style="text-align: center"></p><p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">يَوْمَ الْفِرَاقِ شَعَاعاً إِثْرَ مَنْ رَحَلُوا؟! <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يا لهيفَ القلب على حِبِّ غُيّب عنكَ، تذكَّر: ﴿ <span style="color: royalblue">عَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ</span> ﴾[البقرة: 216].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">هذا العماد الأصبهاني يقول مودِّعا نجم الدين أيوب والد السلطان صلاح الدين:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>يومُ النَّوى ليسَ مِنْ عُمْرِي بمَحْسُوب <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">ولا الفراقُ إلى عَيْشي بمنسُوب <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">ما اخْتَرْتُ بَعْدَكَ لكنَّ الزَّمَان أتَى <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">كُرْهًا بما لَيْسَ يا -محْبُوب- محْبُوبي <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">أرْجُو إيابي إلَيْكُم غَانماً عَجلاً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فَقَدْ ظَفَرْتُ بِنَجْمِ الدِّينِ أيُّوب <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ومن صَدَع الفراق قلبه لا أجده إلا مُناديا: أيا حادي البيْن وهَن الجسم، واشتدَّ السقم!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يقول ابن المعتز:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>وَمُتَيَّمٍ جَرَحَ الفُراقُ فُؤادَهُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فَالدَمعُ مِن أَجفانِهِ يَتَدَفَّقُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">بَهَرَتهُ ساعَةُ فرقَةٍ فَكَأَنَّما <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">في كُلِّ عُضوٍ مِنهُ قَلبٌ يَخفِقُ! <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وهذا ابن زهر الحفيد يُثير فينا شُجونا وهو يصفُ لواعج قلبه إثر فراقه لوليده:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>وَلي واحِدٌ مِثل فَرخِ القَطا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">صَغيرٌ تَخلَّفَ قَلبي لَدَيه <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">نَأَت عَنهُ داري فَيا وَحشَتي <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لِذاكَ الشَخيصِ وَذاكَ الوَجيه <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">تَشَوَّقَني وَتَشَوَّقتُهُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فَيَبكي عَلَيَّ وَأَبكي عَلَيه <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَقَد تَعِب الشَوق ما بَينَنا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فَمِنهُ إِليَّ وَمَنّي إِلَيه <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">إنه فراقُ الدُّنيا، فراقُ عبد لعبد، لمن درى حرَّ الوَداع وذاقَ أمرّهُ، فما بالُنا بفراق الرُّوح للجسد يوماً، ونحن سائرُون إليه حتماً ؟!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>أَيُّ يَومٍ يَومُ الفِراقِ وَإِذ نَف <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">سُكَ تَرقى عَنِ الحَشا وَالفُؤادِ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">أَيُّ يَومٍ يَومُ الفِراقِ وَإِذ أَن <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">تَ مِنَ النَزعِ في أَشَدِّ الجِهادِ</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn5" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[5]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">آه يا مُفرِّقَ الجماعات وهادِم اللذّات، كم فجعتَ من أمٍّ بابنها، وكم أدمَيْتَ مُقلة زوجة برحيل زوجها، وكم فرّقتَ بين الإخوة والأخلاء!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يقول متمم بن نُويْرة اليربوعي واصفا فراقه لأخيه مالك لما حان أجله:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>وكُنَّا كَنَدمَاني جذيمةَ حقبةً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">من الدَّهْرِ حَتَّى قِيلَ لَنْ يَتَصَدَّعَا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فَلَمَّا تَفَرّقْنَا كَأنِّي وَمَالِكاً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لِطُولِ اجْتِمَاعِ لمْ نَبِتْ لَيْلةٌ مَعا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">سَقَى الله أَرضاً حلّها قَبْرُ مالكٍ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">ذهابَ الغوادي المدجناتِ فَأمرَعا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">تصبّري يا نفسُ، إنّ العُمر مكتوبٌ والأجل مرسومٌ، وسِهام الموتِ نافذةٌ لا محالة، وسكرَتها محتومة ﴿<span style="color: royalblue"> كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ</span> ﴾ [آل عمران: 185].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">آه يا قاصمةَ الظَّهر كم أبكيتِ من صبيّ، وكم أصبْتِ المحبِّين في مقتل، وكم فرّقتِ بين الأزواج والأحبّة!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">هذا جرير يرثي زوجته، بكلماتٍ تُذيب القلب حسرةً، ويذكر الفراق الذي حال بينه وبينها:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>لَولا الحَياءُ لَعادَني اِستِعبارُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَلَزُرتُ قَبرَكِ وَالحَبيبُ يُزارُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">نِعمَ القَرينُ وَكُنتِ عِلقَ مَضِنَّةٍ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وارى بِنَعفِ بُلَيَّةَ الأَحجارُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لا يُلبِثُ القُرَناءَ أَن يَتَفَرَّقوا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لَيلٌ يَكُرُّ عَلَيهِمُ وَنَهارُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">تصبّري يا نفسُ، على ذا مضى النَّاس ويمضون، قدرٌ وقضاءٌ لا مفرَّ منهُ، ﴿ <span style="color: royalblue">وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ كِتَابًا مُؤَجَّلًا وَمَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ</span> ﴾ [آل عمران: 145].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وفي موقف الوداع الأخير يُعبِّر بهاء الدين زهير عن لوعة فراق الموت فيقول:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>أَراكَ هَجَرتَني هَجراً طَويلاً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَما عَوَّدتَني مِن قَبلُ ذاكا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَما فارَقتَني طَوعاً وَلَكِن <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">دَهاكَ مِنَ المنِيَّةِ ما دَهاكا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">يَعِزُّ عَلَيَّ حينَ أُديرُ عَيني <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">أُفَتِّشُ في مَكانِكَ لا أَراكا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَما لي أَدَّعي أَنّي وَفِيٌّ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَلَستُ مُشارِكاً لَكَ في بَلاكا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَيا خَجَلي إِذا قالوا مُحِبٌّ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَلَم أَنفَعكَ في خَطبٍ أَتاكا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَلا زالَ السَلامُ عَلَيكَ مِنّي <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">يَرُفُ مَعَ النَسيمِ عَلى ذُراكا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ورثى عبدُ الله بن الأهتم ابنا له بقلب اعتصر ألما على فراقه فقال:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>دَعوتُك يا بُنيِّ فلم تجِبْني <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فَرُدّت دَعْوتي يأساً عليِّ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">بموتكَ ماتَت اللّذات منّي <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وكانت حَيَّة ما دُمتَ حيّاً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فيا أسفَا عليك وطُولَ شَوْقي <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">إليك لو أنَّ ذلك رَدّ شَيّا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يا من بَاتَ يَتَجَرَّعُ غُصَص الْكَرْب لمصيبة الفراق المحتوم حين غيَّب الثَّرى من أحبّ، تذكَّر: ﴿<span style="color: royalblue"> وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ * الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ</span> ﴾ [البقرة: 155-156].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ردّد إذن: إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ، وأبشر بلطف خفيٍّ، من علَّام الغيوبِ.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">حديثٌ فيه سلوة لقلوبِ من فقدَ عزيزا، وهل مثل فلذة الأكباد عزيز؟</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وصف أنس بن مالك رضي الله عنه حالة الحبيب المصطفى عليه الصَّلاة والسَّلام بعدما انتقل ابنه إبراهيم إلى دار القرار، فقال: « دخلنا مع رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ على أبي سيف القين، وكان ظِئْرًا</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#6" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[6]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> لإبراهيم عليه السلام، فأخذ رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إبراهيم، فقبَّله، وشمَّه، ثم دخلنا عليه بعد ذلك وإبراهيم يجود بنفسه، فجعلت عينا رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تذرفان، فقال له عبد الرحمن بن عوف رضي الله عنه: وأنت يا رسول الله؟ فقال: «يَا ابْنَ عَوْفٍ إِنَّهَا رَحْمَةٌ» ، ثم أتبعها بأخرى، فقال صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ العَيْنَ تَدْمَعُ، وَالقَلْبَ يَحْزَنُ، وَلاَ نَقُولُ إِلَّا مَا يرضى رَبّنَا، وَإِنَّا بِفِرَاقِكَ يَا إِبْرَاهِيمُ لَمَحْزُونُونَ»»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn7" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[7]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">، يا الله على هذا المشهد ورسُولنا يذْرِفُ دموعه الطَّاهرات، فِداكَ أبي وأمي يا رسُول الهدى.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ألا إن للفراق حُرقة، وللوداع أشجان تُطبع على القلب لا تزول، وإنها دارُ الغرور.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>يا خاطِبَ الدُنيا إِلى نَفسِها <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">تَنَحَّ عَن خِطبَتِها تَسلَمِ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">إِنَّ الَّتي تَخطُبُ غَرّارَةٌ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">قَريبَةُ العُرسِ مِنَ المأتَمِ</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn8" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[8]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">تعالوا إلى مشهد آخر، مشهد يُدمع المآقي ويُثير في النَّفس شوقا لرؤية خير المرسلين، مشهدُ وفاته صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وليس هذا المصاب كغيره، موتٌ انقطعَ به وحيُ السَّماء عن الأرض، طبت حيًّا وميِّتا يا صفيَّ الأنام، وهل بعد فقْد رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فقد؟</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">كيف لا، وقد كان أمنةً للمؤمنين من الفتن والحروب واختلاف القُلوب؟ كان حبيبنا عليه الصلاة والسَّلام كثيرا ما يرفعُ رأسه إلى السّماء ويقول: «النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ، فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أَتَى السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي، فَإِذَا ذَهَبْتُ أَتَى أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي، فَإِذَا ذَهَبَ أَصْحَابِي أَتَى أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ».</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn9" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[9]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">رسولُ الله يُخاطبكَ يا مَن فقدتَ من أحبَبْت، قال صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَيُّمَا أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ، أَوْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أُصِيبَ بِمُصِيبَةٍ، فَلْيَتَعَزَّ بِمُصِيبَتِهِ بِي عَنِ الْمُصِيبَةِ الَّتِي تُصِيبُهُ بِغَيْرِي، فَإِنَّ أَحَدًا مِنْ أُمَّتِي لَنْ يُصَابَ بِمُصِيبَةٍ بَعْدِي أَشَدَّ عَلَيْهِ مِنْ مُصِيبَتِي».</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn10" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[10]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">فيا مُصابا بموت عزيز، تصبّر، تأسّى بفعل الصدِّيق رضي الله عنه حين توفي رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وقال: « من كان منكم يعبد محمدا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فإن محمدا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قد مات، ومن كان يعبد الله، فإن الله حيٌّ لا يموت، قال الله تعالى: ﴿<span style="color: royalblue"> وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ</span> ﴾ [آل عمران: 144] إلى ﴿<span style="color: royalblue">الشَّاكِرِينَ</span>﴾ [آل عمران: 144] والله لكأنَّ الناس لم يكونوا يعلمون أن الله أنزلها حتى تلاها أبو بكر رضي الله عنه، فتلقَّاها منه الناس، فما يسمع بشر إلا يتلوها ».</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn11" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[11]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يا محزون الصدر بفقد قريب أو حبيب أو صديق، تذكَّر: قال رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: مَا لِعَبْدِي المؤْمِنِ عِنْدِي جَزَاءٌ، إِذَا قَبَضْتُ صَفِيَّهُ مِنْ أَهْلِ الدُّنْيَا ثُمَّ احْتَسَبَهُ، إِلَّا الجَنَّةُ»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn12" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: #08731f">[12]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">، والصفيُّ هو كل من يحبُّه الإنسان ويتعلّق به، سواء كان من الأبناء أو الأهل أو الأصحاب أو الرِّفاق.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">يا من احْتَضَركِ الهمُّ والجزع، واعْتَلَجتْ في صدركِ الآهات والأنّات بعد فقدكِ لرياحين فؤادكِ، تذكّري: قال رسول اللَّه صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا مِنْكُنَّ امْرَأَةٌ تُقَدِّمُ ثَلاَثَةً مِنْ وَلَدِهَا، إِلَّا كَانَ لَهَا حِجَابًا مِنَ النَّارِ» فَقَالَتِ امْرَأَةٌ: وَاثْنَتَيْنِ؟ فَقَالَ: «وَاثْنَتَيْنِ<span style="color: royalblue">»</span></span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn13" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[13]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">يا مكروب النفس بموت أطفالك، تذكّر: قال رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ««لاَ يَمُوتُ لِمُسْلِمٍ ثَلاَثَةٌ مِنَ الوَلَدِ، فَيَلِجَ النَّارَ، إِلَّا تَحِلَّةَ القَسَمِ» قال أبو عبد اللَّهِ: ﴿ <span style="color: #008000"><span style="color: royalblue">وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا</span> </span>﴾[مريم: 71] <span style="color: royalblue">»</span></span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn14" target="_blank"><span style="font-size: 22px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: royalblue">[14</span><span style="color: royalblue">]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يا من ضَرَّمَ الحبّ أنفاسكَ، وبدّد البين صفاء الوُدّ بحليلتكَ في دار الدنيا، وفاضتْ نفس زوجتكَ إلى بارئها، تذكّر: ﴿<span style="color: royalblue"> أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ وَإِنْ تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا هَذِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هَذِهِ مِنْ عِنْدِكَ قُلْ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَمَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا</span> ﴾ [النّساء: 78].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يا ربَّة العفاف، يا من تاقتْ نفسُكِ لزوج كان لكِ الأمان والسّكن، بعدما انْصَدَعَ شَمْلُكما، وانبتَّ حبْلُ الودّ الذي جمعكما في دار الدنيا بانقضاء أجلِه، تذكّري: ﴿<span style="color: royalblue"> كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ * وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ</span> ﴾ [الرحمن: 26-27].</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">متى نُدركُ أن الدنيا دار ممّرٍ لا دار قرارٍ، ودار فناءٍ لا دار بقاء؟ متى نستوعب ذلك؟ هي كما قال أبو العتاهية، حلاوتُها ممزوجةٌ بمرارةٍ، كذا راحَتُها ممزوجةٌ بعَناءِ!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يحق أن نتساءل الآن، تُرى، ما أشدُّ ألما على نفس المفارقِ، بيْنٌ وإلفُه حيٌّ يُرزق، أو بيْنٌ فيه إلفُه تحت الثَّرى موسّد؟</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">عند بعضهم يكون الفراق أشدُّ وأعظم من الموت، فألم الرَّحيل وعزُّ الإياب بالنسبة لهم هو الموت الحقيقي، يقول ابن الرومي:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>الموتُ دون تفَرُّقِ الأحبابِ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وعذابُ نأيهم أشدُّ عذابِ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لم تُبْلَ مذ خُلقتْ نفوسُ ذوي الهوى <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">يوماً بمثل ترحُّلٍ وذَهابِ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وقد يتساوى الألم عند الشَّخص من شدَّة التعلّق أو ربّما لاستحالة اللِّقاء، يقول منصور النمري معبّرا عن هذا المعنى:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>إِنَّ المنيَّةَ وَالفِراقَ لَواحِدٌ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">أَو تَوءَمانِ تَراضَعا بِلَبانِ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وقد يمثّل الموت أقسى لحظات الألم حين يُودَّع من سكن بطن الأرض غائبا لا يؤوب، شعورٌ لا يُعادله آخر.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">يا أهل المصائب والمحن، يا من سجّل الفراق بصمة في حياته بفقْد أخ عزيز، يكفيكَ شرفا ما تناله في الآخرة من جزاء تُغبط عليه لمجرّد أنّك أحببتَ في الله، فقد أخبرنا الرَسُولُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أن مِن بين السَّبعة الذين يظلهم الله في ظلِّه يوم لا ظلَّ إلا ظلُّه :«رَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ».</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn15" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[15]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: #3366ff">فماذا عن مفارقة الدّيار والعيش بعيدا عن الأوطان؟</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">الوطن هو الأرض هو الأم هو الذكريات، وحبُّ الأوطان متأصّلٌ في النَّفس البشرية، يحرِّك مكامن الشُّعور، والعيش بعيدا عنه يثير في القلب حنينا إلى تُربة الصِّبا، والتغرُّب عن الأوطان كُرهًا من المحن التي يتعرَّض لها الإنسان على مرِّ الأزمان، وليس أفضل من مثال نسوقه، ما تعرَّض له نبينا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حين غادر مكة مهبط الوحي وموطنه الأول، متّجها نحو المدينة المنورة، فقال: «وَاللَّهِ إِنَّكِ لَخَيْرُ أَرْضِ اللَّهِ، وَأَحَبُّ أَرْضِ اللَّهِ إِلَى اللَّهِ، وَلَوْلَا أَنِّي أُخْرِجْتُ مِنْكِ مَا خَرَجْتُ».</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn16" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[16]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ولأنَّ الاغتراب عن الأوطان فيه حَسرة للنُّفوس، فقد جُعل تأديباً للزَّاني، قال رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «خُذُوا عَنِّي، خُذُوا عَنِّي، قَدْ جَعَلَ اللهُ لَهُنَّ سَبِيلًا، الْبِكْرُ بِالْبِكْرِ جَلْدُ مِائَةٍ وَنَفْيُ سَنَةٍ، وَالثَّيِّبُ بِالثَّيِّبِ جَلْدُ مِائَةٍ، وَالرَّجْمُ»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn17" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[17]</span></span></span></a></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وكثيرا ما يُغادر الإنسان موطنه الذي درج فيه مضطرًّا، لكن حنينه يبقى يرسم صورة فراق الإنسان للأرض، مثلما تحنُّ الإبل إلى أوطانها والطيور إلى أوكارِها، إنه هوى الدِّيار، فما الحنينُ إلا لأوّل منزل!</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">قيل لبعض الأعراب: «ما الغبطة؟» قال: «الكفاية مع لزوم الأوطان، والجلوس مع الإخوان» قيل: «فما الذّلّة؟» قال: «التنقُّل في البلدان، والتنحِّي عن الأوطان»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn18" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[18]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وقال العجم في فرقة الأوطان: «من علامة الرُّشد أن تكون النَّفس إلى مولدها مُشتاقة، وإلى مسْقَط رأسها توّاقة»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn19" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[19]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">فهذا حبُّ بغداد يستنزف العبرات من الأجفن استنزافا، يقول زكي مبارك:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>أبغداد هَلْ تدرين أنِّي مُودّعٌ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وأنَّ سمومَ البيْن تلفَحُ أحْشَائي <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَرِدْتُكِ مُلْتاعاً أُصَارِعُ في الهوى <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">دُموع رفاقٍ وامِقين أخلّاء <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">لحُبِّكِ يا بغداد والحبُّ أهْوَجٌ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">رأيتُ فَنائي فِيكَ مَشْرق إحْيَاء <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وحكي أن القاضي أبا إسحاق إبراهيم بن عبد الله بن أبي يغمور لما ندبه أهل الأمر لولاية القضاء بمدينة فاس خرج إليها مضطرا، وخرج الناس لوداعه، فأنشد:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>عَلَيْكُمْ سَلام الله إنّي رَاحِلٌ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وعيناي من خَوْفِ التفَرُّق تَدْمعُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">فإنْ نحْنُ عِشْنَا فَهُوَ يجمَعُ بَيْنَنَا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وإنْ نحْنُ مِتْنَا فالقِيَامَةُ تجْمَعُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وعن هجْر أرض الكنانة يقُول محمد سامي البارودي بلهفة المشتاق:</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>يَا حَبَّذَا مِصْرُ لَوْ دَامَتْ مَوَدَّتُهَا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَهَلْ يَدُومُ لِحَيٍّ فِي الْوَرَى سَكَنُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">تَاللَّهِ مَا فَارَقَتْهَا النَّفْسُ عَنْ مَلَلٍ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: black">وَإِنَّمَا هِيَ أَيَّامٌ لَهَا إِحَنُ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وكثيرا ما تتتابع الخطوب، و يجتمع فراق الوطن بفراق الأحبّة، وحينها يكون القلب موجوعا مفجوعا، وقد قال بعض أهل العلم «فَقْدُ الأحبّة في الأوطان غُرْبة، فكيف إذا اجتمعت الغربةُ وفَقْدُ الأحبّة؟»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#20" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[20]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وداعا والقلب يقول تمهَّل وماء العين منحدر مسترسل، لا مفر هذا ديدن الحياة، من حقِّك أن تحزن، على أن لا يطول حزنك فالحياة بين فرح وحزن تمضي.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>وَهَذِهِ الدارُ لا تُبقي عَلى أَحَدٍ <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">وَلا يَدُومُ عَلى حالٍ لَها شانُ</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn21" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[21]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ومن حقِّك أن تبكي، فلتذرف العين دمعا، فلربما أخمدت لهيب الشوق في القلوب، على أن لا يطول البكاء، كي لا تحيل حياتك جحيما يتأجّج.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>لعل انحدار الدَّمع يُعْقِبُ راحةً <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">من الوَجْد أو يَشْفي شَجِيّ البَلاَبِل</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn22" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[22]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">لكن لا بد من أن تحتسب المصيبة وتكون على يقين وثقة بجزيل الثَّواب من ربِّ الأرباب، والصبرَ الصبرَ، فلن تردَّ الغائب ولن يقع إلا ما شاء الله أن يقع.</span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><strong>أَيَّتُها النَفسُ أَجمِلي جَزَعا <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><strong><span style="color: black"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">إِنَّ الَّذي تَحذَرينَ قَد وَقَعا</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn23" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[23]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"> <img src="http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></span></span></strong></p><p><span style="color: black"><p style="text-align: center"> </p></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="color: black"></p><p></span><p style="text-align: center"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: red">يا أصحاب المصائب، تعالوا نختم حديثنا</span> –والحديث ذو شجون- بما رُوي عن شُرَيْح القاضي وهو يحمد الله على المصيبة أَربع مرَّات، فيقول: «إِنِّي لأُصاب بالمصيبة، فأَحْمَد الله عز وجلَّ عليها أربع مرَّات، أحمده إذْ لم تكن أعظم ممّا هي، وأحمده إِذْ رزقنِي الصَّبر عليها، وأحمده إِذْ وفَّقني للاسترجاع، لما أرجُو فيه من الثَّواب، وأحمده إِذْ لم يجعلها في ديني»</span></span><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn24" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">[24]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px">ربِّ إن ابتليتنا بالفراق يوما، فرحمتك نرجو، وفي لطفك نطمع، ربِّ أفرغ علينا صبرا، اللهم اجعلنا من الذين إذا أصابتهم سراء كانوا من الشاكرين، وإذا أصابتهم ضراء كانوا من الصابرين،﴿ <span style="color: #008000"><span style="color: royalblue">إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ</span> </span>﴾ [الزمر: 10]، </span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 22px"><span style="color: royalblue">والحمد لله حمدا كثيرا طيّبا مُباركا فيه.</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"></p> <p style="text-align: right"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red">.....................................</span></span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref1" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[1]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن عائشة رضي الله عنها، ينظر: صحيح البخاري، 4/133 ورواه مسلم عن أبي هريرة، ينظر: صحيح مسلم، 4/2031.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref2" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[2]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: الطيّب المتنبي.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref3" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[3]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: ابن أبي الخصال.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref4" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[4]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> ابن حزم الأندلسي، طوق الحمامة في الألفة والألّاف، تحقيق: إحسان عباس، المؤسسة العربية للدراسات والنشر، بيروت، لبنان، ط2، 1987م، 215-223.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref5" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[5]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: أبو العتاهية.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#1" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[6]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> زوج مرضعته وهي خولة بنت المنذر الأنصارية النجارية.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref7" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[7]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن أنس بن مالك رضي الله عنه، ينظر:صحيح البخاري، 2/83.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref8" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[8]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: أبو العتاهية.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref9" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[9]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن أبي موسى الأشعري، ينظر: صحيح مسلم، 4/1961.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref10" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[10]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه ابن ماجة عن عائشة رضي الله عنها، ينظر: سُنن ابن ماجة، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، دار إحياء الكتب العربية، فيصل عيسى البابي الحلبي، 1/510، الحديث صحّحه الشيخ الألباني.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref11" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[11]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن ابن عباس رضي الله عنه، ينظر: صحيح البخاري، 2/71.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref12" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[12]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن أبي هريرة، ينظر: صحيح البخاري، 8/90.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref13" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[13]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن أبي سعيد الخدري، ينظر: صحيح البخاري، 1/32.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref14" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[14]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن أبي هريرة، صحيح البخاري، 2/73.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref15" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[15]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه البخاري عن أبي هريرة، ينظر: صحيح البخاري، 1/133، ورواه مسلم عن أبي هريرة، ينظر: صحيح مسلم، 2/715.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref16" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[16]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الحديث رواه الترمذي عن عبد الله بن عدي بن حمراء، ينظر: سنن الترمذي، 5/722 والحديث صحّحه الشيخ الألباني، يمظر الجامعا لصعير وزيادته (13045) والحديث صحيحٌ على شرط الشَّيخين ولم يُخَرِّجاه، ينظر: الحاكم، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، دار الكتب العلمية، بيروت، ط1، 1411 هـ، 1990م، 3/8.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref17" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[17]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> رواه مسلم عن عبادة بن الصامت، ينظر: صحيح مسلم، 1316.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref18" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[18]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الجاحظ، رسائل الجاحظ، (الرسالة السابعة عشرة) تحقيق وشرح: عبد السلام محمد هارون، مكتبة الخانجي، القاهرة، 1384 هـ / 1964 م، 2/385.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref19" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[19]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> الجاحظ، رسائل الجاحظ، 2/385.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#2" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[20]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> أبو الفرج الأصبهاني، كتاب أدب الغرباء، دار الكتاب الجديد، بيروت، لبنان، 1972م، 32.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref21" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[21]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: أبو البقاء الرندي.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref22" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[22]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: ذو الرُّمة.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref23" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[23]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> شعر: أوس بن حجر .</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"><a href="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref24" target="_blank"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">[24]</span></span></span></a><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 18px"> التنوخي، الفرج بعد الشدّة، تحقيق: عبود الشالجي، دار صادر، بيروت، 1398 هـ/ 1978م، 1/158.</span></span></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p></span></p><p style="text-align: right"><span style="color: #000000"></p><p></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="تسابيح ساجدة, post: 56599, member: 47"] [CENTER][COLOR=#000000][B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#0000ff][B]سلوة القلوب في فرقة المحبوب[/B][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B][/COLOR] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#0000ff][/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#0000ff][/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#0000ff][/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#0000ff][/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#0000ff][/COLOR][/SIZE][/FONT] [/CENTER] [RIGHT][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=darkorchid]د. شميسة خلوي[/COLOR][/SIZE][/FONT][COLOR=#000000][/COLOR][/RIGHT][COLOR=#000000] [CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]الحمد لله الذي جعل القرار والاستقرار ميزة البيت المسلم، والحبّ والرحمة والمشاعر الطيّبة زينته وأساس التعامل بين أفراده، بين الزوجين، وبين الأولاد والأبوين، وبين الإخوة والأخوات.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]فوصَّانا تعالى خيرا بوالدينا، فقال عز وجل: ﴿[COLOR=#008000] [/COLOR][COLOR=royalblue]وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا[/COLOR] ﴾ [العنكبوت: 8]، وحثَّ على المودَّة والرحمة بين الزوجين، فقال تعالى: ﴿ [COLOR=royalblue]وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً[/COLOR] ﴾ [الروم: 21] ، وجعل للأبناء حقًّا على الوالدين بحسن التربية والرعاية ومنح الحب والعطف والحنان، ولسان الابن البار يلهج بالدُّعاء: ربِّ ارحمهُما كما ربَّياني صغيراً.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]إنها رابطة الحبِّ الأسري، وما أعظمها من نعمة![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]والحمد لله الذي جعل الصَّداقة والمحبَّة بين النَّاس، وجعل الأرواح التي تتناسب صفاتها وأخلاقها تتآلف فيما بينها، قال النبيّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الأَرْوَاحُ جُنُودٌ مُجَنَّدَةٌ فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا ائْتَلَفَ، وَمَا تَنَاكَرَ مِنْهَا اخْتَلَفَ»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn1"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][1][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]، محبَّةٌ بين الخلّان والإخوان والأقران والأصحاب والجيران والزملاء.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]إنها رابطة الحبِّ في الله بين الأصحاب، وما أعظمها من نعمة![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]والحمد لله الذي جعل لنا أوطانا ننتمي إليها، وجبل أنفسنا على حبِّها، وجعلنا عمّارها، ﴿[COLOR=#008000] [/COLOR][COLOR=royalblue]هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا[/COLOR] ﴾ [هود: 61].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]إنها رابطة حب الأوطان، وما أعظمها من نعمة![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وفي كل هذه العلاقات بداية ونهاية، فسُبحان من جعل لكُلِّ لقاء افتراقا ولكُلِّ جمع تشتُّتا![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]دارُ الدنيا لا تخلو من بليَّة، فلا عجب أن الافتراق أيضا هو سُنَّة الحياة، ومادامت الحياة مستمرَّة فالإنسانُ بين فرح وترح يتنقَّل، وبين سُرور وحُزن يتقلَّب، وبين عافية ومرض يتغيّر حاله ويتبدَّل.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]نعم يا أخي، جعل الله لكَ والِدَيْن وأهلا وإخوانا وخِلاّنا، أمضيتَ معهم أوقات وِداد ومحبَّة، صاحبٌ أعانكَ على دينك ودُنياكَ، أخٌ صادِق الطَّوِيَّة ثابر على نُصحك، جليسٌ طيِّبُ الثَّناء قرّبك من ربّكَ، زوجةٌ شاركتكَ حياتكَ حُلوها ومُرّها، توثَّقت عُرى المصافاة بينكم، فكانوا أصفياءَك في الدُّنيا... وبعد حين كان الفراق.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وأنتِ يا أختي، أنْعَم الله عليكِ بأمّ وأبٍ جعلاكِ قُرَّة عين، كنتِ خير هديَّة وهبها الله لهما، وصُويحبات عفيفات أمضيتِ معهُن أمتع الأوقات وأطيبها، صديقةٌ كانت مُعينتكِ على الخير ومَحَلّ أنْسِك، جارةٌ كانت أقرب مودَّة إلى قلبك، زميلةٌ فهمتكِ من غير حديثٍ، ووَاستكِ من غير ملل أو كلل، أختٌ حفظتْ أسراركِ ولم تُفشِها، صوَّبتْ أخطائكِ ولم تُذِعها، وزوج كان لكِ السَّكن ورفيق الدرب، وبعد حين كان الفراق.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]البُشرى لمن صبر واحتسب وعلِم أن الخيرة في ما اختارَه الله وقدّره، فرَضيَ ووكَّل أمره وفوّضهُ لله خالقه.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]والتذكرة لمن يعيش الآن تحت مِظلَّة الفائت، يبحث عن بقايا علِقت بقلبه الموجُوع، ليبقى مربُوطا بذكرى حبيبٍ أو خلٍّ وفيّ، يُنصتُ لآهاتِه وأنينه، يتلمَّس جُرحه وهو يمجُّ وينزفُ، ليزيد همّه ويكبر... كأنَّه الموت البطيء![/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]وَالهَمُّ يَختَرِمُ الجَسيمَ نَحافَةً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وَيُشيبُ ناصِيَةَ الصَبِيِّ وَيُهرِمُ[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn2"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][2][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#3366ff]أكاد أسمع تنهيدة عميقة تتسرّبُ من الأعماق، أوَ قلَّبتُ عليكم المواجِع ولَجَّ بكُم الشَّوْق لمن غادَر وارتَحل؟[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وهل أنتَ باقٍ في هذه الدنيا أبد الدَّهر؟[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وهل أنتِ مخلدّة في دارِ الفناء؟[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]يا باكياً فُرقة الأَحبابِ عن شَحَطٍ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]هَلا بكَيْتَ فِراقَ الرُّوحِ للبَدنِ![/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn3"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][3][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]تعالوا في جولة مُقتضبة بين أشواكِ الألم وأوجاع الفراق، بين دموعٍ منهملة وزفرات أليمة في ليال مدلهمَّات، لنتأمّل أثر البيْن على نُفوس المحبِّين، جولةٌ تجمعُنا بمن تكدَّر صفوُ عيشِه بعدما افترقَ عمّن أحبّهُ، وأضحى التَّنائي بديلا من التداني، فصبرَ فلانٌ، وحزن عِلاَّن![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]بَيْنٌ بين إلفين فرّق بينهما المكان، وبَيْنٌ بين حِبَّين فرَّق بينهما الحِمام، وبَيْنٌ بين جسد وموطن عنوانه فراقُ الأوطان.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يُقسّم ابن حزم الأندلسي البيْن ستَّة أقسام، أوَّله بينٌ مقترن بمدة يوقِن الحبيبان بانصرامها وبالعودة عن قريب، وثانيه بيْنُ منع من اللِّقاء وحظر على المحبوب من أن يراه محبُّه، وثالثه بيْن يتعمَّده المحب بُعداً عن قول الوُشاة، وخوفاً أن يكون بقاؤه سبباً إلى منع اللِّقاء، ورابعُه بيْنٌ يولِّده المحبُّ لبعض ما يدعوه إلى ذلك من آفات الزَّمان بالرَّحيل، ورابعُه فراقُ رحيلٍ وتباعد ديار، ولا يكونُ من الأوْبة فيه على يقين ولا يحدث تلاق، ثم بيْنُ الموت وهو الذي لا يُرجى له إياب.[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn4"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][4][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يقول ابن الرومي واصفا يوم الفراق بذاك الخطْب الجَلل، لا ينفع معه الصَّبر والجَلد:[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]خانك الصبرُ يومَ قيلَ الرَّحيلُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]إنّ خطبَ الفراقِ خطبٌ جليلُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وهو يومٌ ليس كباقي الأيام، شديدُ الوطأة على نفس المفارقِ في عُرف أبي تمام:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]يَومَ الفِراقِ لَقَد خُلِقتَ طَويلا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لَم تُبقِ لي جَلداً وَلا مَعقولا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]قالوا الرَحيلُ فَما شَكَكتُ بِأَنَّها [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]نَفسي عَنِ الدُنيا تُريدُ رَحيلا! [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ويتساءل البارودي إن كان لعودة نفسِه بعد البيْن سبيلٌ؟[/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][COLOR=black][B][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وَكَيْفَ أَمْلِكُ نَفْسِي بَعْدَ مَا ذَهَبَتْ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/B][/COLOR][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][CENTER][B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]يَوْمَ الْفِرَاقِ شَعَاعاً إِثْرَ مَنْ رَحَلُوا؟! [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يا لهيفَ القلب على حِبِّ غُيّب عنكَ، تذكَّر: ﴿ [COLOR=royalblue]عَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ[/COLOR] ﴾[البقرة: 216].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]هذا العماد الأصبهاني يقول مودِّعا نجم الدين أيوب والد السلطان صلاح الدين:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]يومُ النَّوى ليسَ مِنْ عُمْرِي بمَحْسُوب [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]ولا الفراقُ إلى عَيْشي بمنسُوب [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]ما اخْتَرْتُ بَعْدَكَ لكنَّ الزَّمَان أتَى [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]كُرْهًا بما لَيْسَ يا -محْبُوب- محْبُوبي [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]أرْجُو إيابي إلَيْكُم غَانماً عَجلاً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فَقَدْ ظَفَرْتُ بِنَجْمِ الدِّينِ أيُّوب [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ومن صَدَع الفراق قلبه لا أجده إلا مُناديا: أيا حادي البيْن وهَن الجسم، واشتدَّ السقم![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يقول ابن المعتز:[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]وَمُتَيَّمٍ جَرَحَ الفُراقُ فُؤادَهُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فَالدَمعُ مِن أَجفانِهِ يَتَدَفَّقُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]بَهَرَتهُ ساعَةُ فرقَةٍ فَكَأَنَّما [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]في كُلِّ عُضوٍ مِنهُ قَلبٌ يَخفِقُ! [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وهذا ابن زهر الحفيد يُثير فينا شُجونا وهو يصفُ لواعج قلبه إثر فراقه لوليده:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]وَلي واحِدٌ مِثل فَرخِ القَطا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]صَغيرٌ تَخلَّفَ قَلبي لَدَيه [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]نَأَت عَنهُ داري فَيا وَحشَتي [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لِذاكَ الشَخيصِ وَذاكَ الوَجيه [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]تَشَوَّقَني وَتَشَوَّقتُهُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فَيَبكي عَلَيَّ وَأَبكي عَلَيه [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَقَد تَعِب الشَوق ما بَينَنا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فَمِنهُ إِليَّ وَمَنّي إِلَيه [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]إنه فراقُ الدُّنيا، فراقُ عبد لعبد، لمن درى حرَّ الوَداع وذاقَ أمرّهُ، فما بالُنا بفراق الرُّوح للجسد يوماً، ونحن سائرُون إليه حتماً ؟![/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]أَيُّ يَومٍ يَومُ الفِراقِ وَإِذ نَف [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]سُكَ تَرقى عَنِ الحَشا وَالفُؤادِ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]أَيُّ يَومٍ يَومُ الفِراقِ وَإِذ أَن [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]تَ مِنَ النَزعِ في أَشَدِّ الجِهادِ[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn5"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][5][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]آه يا مُفرِّقَ الجماعات وهادِم اللذّات، كم فجعتَ من أمٍّ بابنها، وكم أدمَيْتَ مُقلة زوجة برحيل زوجها، وكم فرّقتَ بين الإخوة والأخلاء![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يقول متمم بن نُويْرة اليربوعي واصفا فراقه لأخيه مالك لما حان أجله:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]وكُنَّا كَنَدمَاني جذيمةَ حقبةً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]من الدَّهْرِ حَتَّى قِيلَ لَنْ يَتَصَدَّعَا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فَلَمَّا تَفَرّقْنَا كَأنِّي وَمَالِكاً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لِطُولِ اجْتِمَاعِ لمْ نَبِتْ لَيْلةٌ مَعا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]سَقَى الله أَرضاً حلّها قَبْرُ مالكٍ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]ذهابَ الغوادي المدجناتِ فَأمرَعا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]تصبّري يا نفسُ، إنّ العُمر مكتوبٌ والأجل مرسومٌ، وسِهام الموتِ نافذةٌ لا محالة، وسكرَتها محتومة ﴿[COLOR=royalblue] كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ[/COLOR] ﴾ [آل عمران: 185].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]آه يا قاصمةَ الظَّهر كم أبكيتِ من صبيّ، وكم أصبْتِ المحبِّين في مقتل، وكم فرّقتِ بين الأزواج والأحبّة![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]هذا جرير يرثي زوجته، بكلماتٍ تُذيب القلب حسرةً، ويذكر الفراق الذي حال بينه وبينها:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]لَولا الحَياءُ لَعادَني اِستِعبارُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَلَزُرتُ قَبرَكِ وَالحَبيبُ يُزارُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]نِعمَ القَرينُ وَكُنتِ عِلقَ مَضِنَّةٍ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وارى بِنَعفِ بُلَيَّةَ الأَحجارُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لا يُلبِثُ القُرَناءَ أَن يَتَفَرَّقوا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لَيلٌ يَكُرُّ عَلَيهِمُ وَنَهارُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]تصبّري يا نفسُ، على ذا مضى النَّاس ويمضون، قدرٌ وقضاءٌ لا مفرَّ منهُ، ﴿[COLOR=#008000] [/COLOR][COLOR=royalblue]وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ كِتَابًا مُؤَجَّلًا وَمَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ[/COLOR] ﴾ [آل عمران: 145].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وفي موقف الوداع الأخير يُعبِّر بهاء الدين زهير عن لوعة فراق الموت فيقول:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]أَراكَ هَجَرتَني هَجراً طَويلاً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَما عَوَّدتَني مِن قَبلُ ذاكا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَما فارَقتَني طَوعاً وَلَكِن [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]دَهاكَ مِنَ المنِيَّةِ ما دَهاكا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]يَعِزُّ عَلَيَّ حينَ أُديرُ عَيني [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]أُفَتِّشُ في مَكانِكَ لا أَراكا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَما لي أَدَّعي أَنّي وَفِيٌّ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَلَستُ مُشارِكاً لَكَ في بَلاكا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَيا خَجَلي إِذا قالوا مُحِبٌّ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَلَم أَنفَعكَ في خَطبٍ أَتاكا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَلا زالَ السَلامُ عَلَيكَ مِنّي [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]يَرُفُ مَعَ النَسيمِ عَلى ذُراكا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ورثى عبدُ الله بن الأهتم ابنا له بقلب اعتصر ألما على فراقه فقال:[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]دَعوتُك يا بُنيِّ فلم تجِبْني [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فَرُدّت دَعْوتي يأساً عليِّ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]بموتكَ ماتَت اللّذات منّي [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وكانت حَيَّة ما دُمتَ حيّاً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فيا أسفَا عليك وطُولَ شَوْقي [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]إليك لو أنَّ ذلك رَدّ شَيّا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يا من بَاتَ يَتَجَرَّعُ غُصَص الْكَرْب لمصيبة الفراق المحتوم حين غيَّب الثَّرى من أحبّ، تذكَّر: ﴿[COLOR=royalblue] وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ * الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ[/COLOR] ﴾ [البقرة: 155-156].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ردّد إذن: إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ، وأبشر بلطف خفيٍّ، من علَّام الغيوبِ.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]حديثٌ فيه سلوة لقلوبِ من فقدَ عزيزا، وهل مثل فلذة الأكباد عزيز؟[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وصف أنس بن مالك رضي الله عنه حالة الحبيب المصطفى عليه الصَّلاة والسَّلام بعدما انتقل ابنه إبراهيم إلى دار القرار، فقال: « دخلنا مع رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ على أبي سيف القين، وكان ظِئْرًا[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#6"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][6][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] لإبراهيم عليه السلام، فأخذ رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إبراهيم، فقبَّله، وشمَّه، ثم دخلنا عليه بعد ذلك وإبراهيم يجود بنفسه، فجعلت عينا رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تذرفان، فقال له عبد الرحمن بن عوف رضي الله عنه: وأنت يا رسول الله؟ فقال: «يَا ابْنَ عَوْفٍ إِنَّهَا رَحْمَةٌ» ، ثم أتبعها بأخرى، فقال صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ العَيْنَ تَدْمَعُ، وَالقَلْبَ يَحْزَنُ، وَلاَ نَقُولُ إِلَّا مَا يرضى رَبّنَا، وَإِنَّا بِفِرَاقِكَ يَا إِبْرَاهِيمُ لَمَحْزُونُونَ»»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn7"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][7][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]، يا الله على هذا المشهد ورسُولنا يذْرِفُ دموعه الطَّاهرات، فِداكَ أبي وأمي يا رسُول الهدى.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ألا إن للفراق حُرقة، وللوداع أشجان تُطبع على القلب لا تزول، وإنها دارُ الغرور.[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]يا خاطِبَ الدُنيا إِلى نَفسِها [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]تَنَحَّ عَن خِطبَتِها تَسلَمِ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]إِنَّ الَّتي تَخطُبُ غَرّارَةٌ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]قَريبَةُ العُرسِ مِنَ المأتَمِ[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn8"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][8][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]تعالوا إلى مشهد آخر، مشهد يُدمع المآقي ويُثير في النَّفس شوقا لرؤية خير المرسلين، مشهدُ وفاته صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وليس هذا المصاب كغيره، موتٌ انقطعَ به وحيُ السَّماء عن الأرض، طبت حيًّا وميِّتا يا صفيَّ الأنام، وهل بعد فقْد رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فقد؟[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]كيف لا، وقد كان أمنةً للمؤمنين من الفتن والحروب واختلاف القُلوب؟ كان حبيبنا عليه الصلاة والسَّلام كثيرا ما يرفعُ رأسه إلى السّماء ويقول: «النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ، فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أَتَى السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي، فَإِذَا ذَهَبْتُ أَتَى أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي، فَإِذَا ذَهَبَ أَصْحَابِي أَتَى أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ».[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn9"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][9][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]رسولُ الله يُخاطبكَ يا مَن فقدتَ من أحبَبْت، قال صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَيُّمَا أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ، أَوْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أُصِيبَ بِمُصِيبَةٍ، فَلْيَتَعَزَّ بِمُصِيبَتِهِ بِي عَنِ الْمُصِيبَةِ الَّتِي تُصِيبُهُ بِغَيْرِي، فَإِنَّ أَحَدًا مِنْ أُمَّتِي لَنْ يُصَابَ بِمُصِيبَةٍ بَعْدِي أَشَدَّ عَلَيْهِ مِنْ مُصِيبَتِي».[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn10"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][10][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]فيا مُصابا بموت عزيز، تصبّر، تأسّى بفعل الصدِّيق رضي الله عنه حين توفي رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وقال: « من كان منكم يعبد محمدا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فإن محمدا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قد مات، ومن كان يعبد الله، فإن الله حيٌّ لا يموت، قال الله تعالى: ﴿[COLOR=royalblue] وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ[/COLOR] ﴾ [آل عمران: 144] إلى ﴿[COLOR=royalblue]الشَّاكِرِينَ[/COLOR]﴾ [آل عمران: 144] والله لكأنَّ الناس لم يكونوا يعلمون أن الله أنزلها حتى تلاها أبو بكر رضي الله عنه، فتلقَّاها منه الناس، فما يسمع بشر إلا يتلوها ».[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn11"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][11][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يا محزون الصدر بفقد قريب أو حبيب أو صديق، تذكَّر: قال رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: مَا لِعَبْدِي المؤْمِنِ عِنْدِي جَزَاءٌ، إِذَا قَبَضْتُ صَفِيَّهُ مِنْ أَهْلِ الدُّنْيَا ثُمَّ احْتَسَبَهُ، إِلَّا الجَنَّةُ»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn12"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#08731f][12][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]، والصفيُّ هو كل من يحبُّه الإنسان ويتعلّق به، سواء كان من الأبناء أو الأهل أو الأصحاب أو الرِّفاق.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [SIZE=6][FONT=Comic Sans MS]يا من احْتَضَركِ الهمُّ والجزع، واعْتَلَجتْ في صدركِ الآهات والأنّات بعد فقدكِ لرياحين فؤادكِ، تذكّري: قال رسول اللَّه صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا مِنْكُنَّ امْرَأَةٌ تُقَدِّمُ ثَلاَثَةً مِنْ وَلَدِهَا، إِلَّا كَانَ لَهَا حِجَابًا مِنَ النَّارِ» فَقَالَتِ امْرَأَةٌ: وَاثْنَتَيْنِ؟ فَقَالَ: «وَاثْنَتَيْنِ[COLOR=royalblue]»[/COLOR][/FONT][/SIZE][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn13"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][13][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [SIZE=6][FONT=Comic Sans MS]يا مكروب النفس بموت أطفالك، تذكّر: قال رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ««لاَ يَمُوتُ لِمُسْلِمٍ ثَلاَثَةٌ مِنَ الوَلَدِ، فَيَلِجَ النَّارَ، إِلَّا تَحِلَّةَ القَسَمِ» قال أبو عبد اللَّهِ: ﴿ [COLOR=#008000][COLOR=royalblue]وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا[/COLOR] [/COLOR]﴾[مريم: 71] [COLOR=royalblue]»[/COLOR][/FONT][/SIZE][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn14"][SIZE=6][FONT=Comic Sans MS][COLOR=royalblue][14[/COLOR][COLOR=royalblue]][/COLOR][/FONT][/SIZE][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يا من ضَرَّمَ الحبّ أنفاسكَ، وبدّد البين صفاء الوُدّ بحليلتكَ في دار الدنيا، وفاضتْ نفس زوجتكَ إلى بارئها، تذكّر: ﴿[COLOR=royalblue] أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ وَإِنْ تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا هَذِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هَذِهِ مِنْ عِنْدِكَ قُلْ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَمَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا[/COLOR] ﴾ [النّساء: 78].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يا ربَّة العفاف، يا من تاقتْ نفسُكِ لزوج كان لكِ الأمان والسّكن، بعدما انْصَدَعَ شَمْلُكما، وانبتَّ حبْلُ الودّ الذي جمعكما في دار الدنيا بانقضاء أجلِه، تذكّري: ﴿[COLOR=royalblue] كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ * وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ[/COLOR][COLOR=#008000] [/COLOR]﴾ [الرحمن: 26-27].[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]متى نُدركُ أن الدنيا دار ممّرٍ لا دار قرارٍ، ودار فناءٍ لا دار بقاء؟ متى نستوعب ذلك؟ هي كما قال أبو العتاهية، حلاوتُها ممزوجةٌ بمرارةٍ، كذا راحَتُها ممزوجةٌ بعَناءِ![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يحق أن نتساءل الآن، تُرى، ما أشدُّ ألما على نفس المفارقِ، بيْنٌ وإلفُه حيٌّ يُرزق، أو بيْنٌ فيه إلفُه تحت الثَّرى موسّد؟[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]عند بعضهم يكون الفراق أشدُّ وأعظم من الموت، فألم الرَّحيل وعزُّ الإياب بالنسبة لهم هو الموت الحقيقي، يقول ابن الرومي:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]الموتُ دون تفَرُّقِ الأحبابِ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وعذابُ نأيهم أشدُّ عذابِ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لم تُبْلَ مذ خُلقتْ نفوسُ ذوي الهوى [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]يوماً بمثل ترحُّلٍ وذَهابِ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وقد يتساوى الألم عند الشَّخص من شدَّة التعلّق أو ربّما لاستحالة اللِّقاء، يقول منصور النمري معبّرا عن هذا المعنى:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]إِنَّ المنيَّةَ وَالفِراقَ لَواحِدٌ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]أَو تَوءَمانِ تَراضَعا بِلَبانِ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وقد يمثّل الموت أقسى لحظات الألم حين يُودَّع من سكن بطن الأرض غائبا لا يؤوب، شعورٌ لا يُعادله آخر.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]يا أهل المصائب والمحن، يا من سجّل الفراق بصمة في حياته بفقْد أخ عزيز، يكفيكَ شرفا ما تناله في الآخرة من جزاء تُغبط عليه لمجرّد أنّك أحببتَ في الله، فقد أخبرنا الرَسُولُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أن مِن بين السَّبعة الذين يظلهم الله في ظلِّه يوم لا ظلَّ إلا ظلُّه :«رَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ».[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn15"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][15][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=#3366ff]فماذا عن مفارقة الدّيار والعيش بعيدا عن الأوطان؟[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]الوطن هو الأرض هو الأم هو الذكريات، وحبُّ الأوطان متأصّلٌ في النَّفس البشرية، يحرِّك مكامن الشُّعور، والعيش بعيدا عنه يثير في القلب حنينا إلى تُربة الصِّبا، والتغرُّب عن الأوطان كُرهًا من المحن التي يتعرَّض لها الإنسان على مرِّ الأزمان، وليس أفضل من مثال نسوقه، ما تعرَّض له نبينا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حين غادر مكة مهبط الوحي وموطنه الأول، متّجها نحو المدينة المنورة، فقال: «وَاللَّهِ إِنَّكِ لَخَيْرُ أَرْضِ اللَّهِ، وَأَحَبُّ أَرْضِ اللَّهِ إِلَى اللَّهِ، وَلَوْلَا أَنِّي أُخْرِجْتُ مِنْكِ مَا خَرَجْتُ».[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn16"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][16][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ولأنَّ الاغتراب عن الأوطان فيه حَسرة للنُّفوس، فقد جُعل تأديباً للزَّاني، قال رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «خُذُوا عَنِّي، خُذُوا عَنِّي، قَدْ جَعَلَ اللهُ لَهُنَّ سَبِيلًا، الْبِكْرُ بِالْبِكْرِ جَلْدُ مِائَةٍ وَنَفْيُ سَنَةٍ، وَالثَّيِّبُ بِالثَّيِّبِ جَلْدُ مِائَةٍ، وَالرَّجْمُ»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn17"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][17][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وكثيرا ما يُغادر الإنسان موطنه الذي درج فيه مضطرًّا، لكن حنينه يبقى يرسم صورة فراق الإنسان للأرض، مثلما تحنُّ الإبل إلى أوطانها والطيور إلى أوكارِها، إنه هوى الدِّيار، فما الحنينُ إلا لأوّل منزل![/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]قيل لبعض الأعراب: «ما الغبطة؟» قال: «الكفاية مع لزوم الأوطان، والجلوس مع الإخوان» قيل: «فما الذّلّة؟» قال: «التنقُّل في البلدان، والتنحِّي عن الأوطان»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn18"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][18][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue].[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وقال العجم في فرقة الأوطان: «من علامة الرُّشد أن تكون النَّفس إلى مولدها مُشتاقة، وإلى مسْقَط رأسها توّاقة»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn19"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][19][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue].[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]فهذا حبُّ بغداد يستنزف العبرات من الأجفن استنزافا، يقول زكي مبارك:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]أبغداد هَلْ تدرين أنِّي مُودّعٌ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وأنَّ سمومَ البيْن تلفَحُ أحْشَائي [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَرِدْتُكِ مُلْتاعاً أُصَارِعُ في الهوى [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]دُموع رفاقٍ وامِقين أخلّاء [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]لحُبِّكِ يا بغداد والحبُّ أهْوَجٌ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]رأيتُ فَنائي فِيكَ مَشْرق إحْيَاء [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وحكي أن القاضي أبا إسحاق إبراهيم بن عبد الله بن أبي يغمور لما ندبه أهل الأمر لولاية القضاء بمدينة فاس خرج إليها مضطرا، وخرج الناس لوداعه، فأنشد:[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]عَلَيْكُمْ سَلام الله إنّي رَاحِلٌ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وعيناي من خَوْفِ التفَرُّق تَدْمعُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]فإنْ نحْنُ عِشْنَا فَهُوَ يجمَعُ بَيْنَنَا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وإنْ نحْنُ مِتْنَا فالقِيَامَةُ تجْمَعُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وعن هجْر أرض الكنانة يقُول محمد سامي البارودي بلهفة المشتاق:[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]يَا حَبَّذَا مِصْرُ لَوْ دَامَتْ مَوَدَّتُهَا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَهَلْ يَدُومُ لِحَيٍّ فِي الْوَرَى سَكَنُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]تَاللَّهِ مَا فَارَقَتْهَا النَّفْسُ عَنْ مَلَلٍ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=black]وَإِنَّمَا هِيَ أَيَّامٌ لَهَا إِحَنُ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وكثيرا ما تتتابع الخطوب، و يجتمع فراق الوطن بفراق الأحبّة، وحينها يكون القلب موجوعا مفجوعا، وقد قال بعض أهل العلم «فَقْدُ الأحبّة في الأوطان غُرْبة، فكيف إذا اجتمعت الغربةُ وفَقْدُ الأحبّة؟»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#20"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][20][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue].[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وداعا والقلب يقول تمهَّل وماء العين منحدر مسترسل، لا مفر هذا ديدن الحياة، من حقِّك أن تحزن، على أن لا يطول حزنك فالحياة بين فرح وحزن تمضي.[/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]وَهَذِهِ الدارُ لا تُبقي عَلى أَحَدٍ [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]وَلا يَدُومُ عَلى حالٍ لَها شانُ[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn21"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][21][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ومن حقِّك أن تبكي، فلتذرف العين دمعا، فلربما أخمدت لهيب الشوق في القلوب، على أن لا يطول البكاء، كي لا تحيل حياتك جحيما يتأجّج.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]لعل انحدار الدَّمع يُعْقِبُ راحةً [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]من الوَجْد أو يَشْفي شَجِيّ البَلاَبِل[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn22"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][22][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]لكن لا بد من أن تحتسب المصيبة وتكون على يقين وثقة بجزيل الثَّواب من ربِّ الأرباب، والصبرَ الصبرَ، فلن تردَّ الغائب ولن يقع إلا ما شاء الله أن يقع.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][B]أَيَّتُها النَفسُ أَجمِلي جَزَعا [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/B][/SIZE][/FONT][/COLOR] [B][COLOR=black][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]إِنَّ الَّذي تَحذَرينَ قَد وَقَعا[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn23"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][23][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [IMG]http://www.alukah.net/Images/alukah30/space.gif[/IMG][/SIZE][/FONT][/COLOR][/B][/CENTER] [COLOR=black][CENTER][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT][/CENTER][/COLOR][CENTER] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=red]يا أصحاب المصائب، تعالوا نختم حديثنا[/COLOR] –والحديث ذو شجون- بما رُوي عن شُرَيْح القاضي وهو يحمد الله على المصيبة أَربع مرَّات، فيقول: «إِنِّي لأُصاب بالمصيبة، فأَحْمَد الله عز وجلَّ عليها أربع مرَّات، أحمده إذْ لم تكن أعظم ممّا هي، وأحمده إِذْ رزقنِي الصَّبر عليها، وأحمده إِذْ وفَّقني للاسترجاع، لما أرجُو فيه من الثَّواب، وأحمده إِذْ لم يجعلها في ديني»[/SIZE][/FONT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftn24"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][24][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue].[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6]ربِّ إن ابتليتنا بالفراق يوما، فرحمتك نرجو، وفي لطفك نطمع، ربِّ أفرغ علينا صبرا، اللهم اجعلنا من الذين إذا أصابتهم سراء كانوا من الشاكرين، وإذا أصابتهم ضراء كانوا من الصابرين،﴿ [COLOR=#008000][COLOR=royalblue]إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ[/COLOR] [/COLOR]﴾ [الزمر: 10]، [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue][/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][COLOR=royalblue]والحمد لله حمدا كثيرا طيّبا مُباركا فيه.[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [/CENTER] [RIGHT][FONT=Comic Sans MS][SIZE=6][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=red].....................................[/COLOR][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref1"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][1][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن عائشة رضي الله عنها، ينظر: صحيح البخاري، 4/133 ورواه مسلم عن أبي هريرة، ينظر: صحيح مسلم، 4/2031.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref2"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][2][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: الطيّب المتنبي.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref3"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][3][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: ابن أبي الخصال.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref4"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][4][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] ابن حزم الأندلسي، طوق الحمامة في الألفة والألّاف، تحقيق: إحسان عباس، المؤسسة العربية للدراسات والنشر، بيروت، لبنان، ط2، 1987م، 215-223.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref5"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][5][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: أبو العتاهية.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#1"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][6][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] زوج مرضعته وهي خولة بنت المنذر الأنصارية النجارية.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref7"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][7][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن أنس بن مالك رضي الله عنه، ينظر:صحيح البخاري، 2/83.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref8"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][8][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: أبو العتاهية.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref9"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][9][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن أبي موسى الأشعري، ينظر: صحيح مسلم، 4/1961.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref10"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][10][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه ابن ماجة عن عائشة رضي الله عنها، ينظر: سُنن ابن ماجة، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، دار إحياء الكتب العربية، فيصل عيسى البابي الحلبي، 1/510، الحديث صحّحه الشيخ الألباني.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref11"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][11][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن ابن عباس رضي الله عنه، ينظر: صحيح البخاري، 2/71.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref12"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][12][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن أبي هريرة، ينظر: صحيح البخاري، 8/90.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref13"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][13][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن أبي سعيد الخدري، ينظر: صحيح البخاري، 1/32.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref14"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][14][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن أبي هريرة، صحيح البخاري، 2/73.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref15"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][15][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه البخاري عن أبي هريرة، ينظر: صحيح البخاري، 1/133، ورواه مسلم عن أبي هريرة، ينظر: صحيح مسلم، 2/715.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT] [URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref16"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][16][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الحديث رواه الترمذي عن عبد الله بن عدي بن حمراء، ينظر: سنن الترمذي، 5/722 والحديث صحّحه الشيخ الألباني، يمظر الجامعا لصعير وزيادته (13045) والحديث صحيحٌ على شرط الشَّيخين ولم يُخَرِّجاه، ينظر: الحاكم، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، دار الكتب العلمية، بيروت، ط1، 1411 هـ، 1990م، 3/8.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref17"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][17][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] رواه مسلم عن عبادة بن الصامت، ينظر: صحيح مسلم، 1316.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref18"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][18][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الجاحظ، رسائل الجاحظ، (الرسالة السابعة عشرة) تحقيق وشرح: عبد السلام محمد هارون، مكتبة الخانجي، القاهرة، 1384 هـ / 1964 م، 2/385.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref19"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][19][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] الجاحظ، رسائل الجاحظ، 2/385.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#2"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][20][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] أبو الفرج الأصبهاني، كتاب أدب الغرباء، دار الكتاب الجديد، بيروت، لبنان، 1972م، 32.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref21"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][21][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: أبو البقاء الرندي.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref22"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][22][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: ذو الرُّمة.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT][RIGHT][URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref23"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][23][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] شعر: أوس بن حجر .[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT] [URL="http://www.alukah.net/Sharia/0/43786/#_ftnref24"][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5][COLOR=royalblue][24][/COLOR][/SIZE][/FONT][/URL][FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] التنوخي، الفرج بعد الشدّة، تحقيق: عبود الشالجي، دار صادر، بيروت، 1398 هـ/ 1978م، 1/158.[/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT] [FONT=Comic Sans MS][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][/RIGHT] [/COLOR] [/QUOTE]
الإسم
التحقق
اكتب معهد الماهر
رد
الرئيسية
المنتديات
قسم العلـــوم الشرعيـــه
ركـن الآداب الشرعيـــه و الرقـائـــق
سلوة القلوب في فرقة المحبوب